Πρόσφατα, η Συμβουλευτική Επιτροπή Διατροφικών Οδηγιών των ΗΠΑ, σε μια δημοσίευση αναφέρει ότι η κατανάλωση μέχρι 5 κούπες καφέ ημερησίως ή 400 mg καφεϊνης δεν είναι επικίνδυνη για την υγεία. Αντίθετα, επισημαίνεται από μελέτες παρατήρησης ότι η κατανάλωση καφέ σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο αρκετών νοσημάτων, όπως ο διαβήτης τύπου 2, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και οι νευροεκφυλιστικές διαταραχές. Φαίνεται λοιπόν ότι ο καφές αλλά και το τσάι σε μέτρια κατανάλωση, όχι μόνο είναι ακίνδυνες ουσίες αλλά και ωφέλιμες για πολλές ιατρικές καταστάσεις και τα ερευνητικά δεδομένα πάνω σε αυτό το θέμα συνεχώς αυξάνονται.
Σε μια μελέτη του 2012, κατά την οποία παρακολουθήθηκαν επί 13 έτη πάνω από 400.000 άτομα, διαπιστώθηκε ότι η κατανάλωση καφέ συνδυάζεται με μείωση κατά 10% των συνολικών θανάτων. Επίσης, σε μια μετανάλυση του 2014, διαπιστώθηκε σημαντική μείωση των θανάτων οιασδήποτε αιτιολογίας όπως επίσης και των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα με την κατανάλωση 3 – 4 καφέδων την ημέρα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές οι μελέτες είναι επιδημιολογικές και επομένως δεν μπορούν να εξαχθούν τα ασφαλέστερα συμπεράσματα απ’ αυτές. Εν τούτοις το μέγεθός τους είναι τόσο μεγάλο ώστε να παρέχουν ενδείξεις ότι ο καφές είναι ίσως η μόνη “αμαρτία” που κάνουμε με ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία μας. Άρα λοιπόν δεν θα πρέπει να θεωρείται “αμαρτία”.
Επίδραση στα καρδιαγγειακά νοσήματα
Είναι γνωστό ότι η καφεϊνη προκαλεί μια σύντομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης, η οποία αντιρροπείται από άλλες ωφέλιμες δράσεις. Πάντως η κατανάλωση καφέ δεν απαγορεύεται ούτε περιορίζεται στα άτομα με υπέρταση.
Οι κόκκοι καφέ περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες μειώνουν την οξείδωση της LDL χοληστερίνης και η λήψη καφέ έχει συνδυαστεί με μείωση των δεικτών φλεγμονής. Η μέτρια λήψη καφέ έχει συνδυασθεί με μειωμένο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο σε βάθος δεκαετίας. Από άλλη μελέτη φάνηκε ότι, μια έως δυο κούπες καφέ την ημέρα προστατεύουν από καρδιακή ανεπάρκεια. Τέλος, το δόγμα ότι, ο καφές απαγορεύεται σε όσους έχουν αρρυθμίες, αμφισβητείται από πρόσφατη μελέτη που τον αποσυνδέει από πρόκληση έκτακτων κολπικών ή κοιλιακών συστολών.
Εγκεφαλικά επεισόδια
Σύμφωνα με μια μετανάλυση, η κατανάλωση 1 έως 6 καφέδων την ημέρα μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων κατά 17%. Σε μια μελέτη παρακολούθησης επί 10 χρόνια, διαπιστώθηκε μείωση του κινδύνου κατά 25%. Σε άλλη μελέτη διαπιστώθηκε μείωση των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων στον γενικό πληθυσμό με 1 ώς 3 κούπες καφέ την ημέρα. Τέλος, μελέτη σε 80.000 Ιάπωνες διαπίστωσε ότι όσοι έπιναν καφέ ή πράσινο τσάι επί 13 χρόνια είχαν 20% μικρότερο κίνδυνο να πάθουν εγκεφαλικό επεισόδιο σε σύγκριση με εκείνους που έπιναν σπάνια καφέ ή τσάι.
Σακχαρώδης διαβήτης
Από πολυάριθμες μελέτες η καθημερινή λήψη καφέ έχει συνδυασθεί με βελτίωση του μεταβολισμού γλυκόζης, της έκκρισης ινσουλίνης, και με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Μια πιο πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι όσοι καταναλώνουν καθημερινά καφέ έχουν τις μισές πιθανότητες να παρουσιάσουν διαβήτη, συγκριτικά προς αυτούς που δεν πίνουν. Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες που έχει ο καφές και εν μέρει στην ουσία χλωρογόνο οξύ που περιέχει, η οποία πιστεύεται ότι μειώνει την απορρόφηση γλυκόζης από το έντερο.
Καρκίνοι
Ο καφές, σε αντίθεση με πολλές τροφές όπως το ψητό κρέας και τα αλκοολούχα ποτά, πιθανολογείται ότι μειώνει την πιθανότητα πολλών καρκίνων, όπως της μήτρας, του προστάτη, της κεφαλής και του τραχήλου, των βασικοκυτταρικών καρκινωμάτνων, του μελανώματος και του καρκίνου οτυ μαστού. Τα οφέλη αυτά αποδίδονται στις αντιξειδωτικές και αντιμιτωτικές δράσεις του καφέ.
Νευροεκφυλιστικά νοσήματα
Ο καφές φαίνεται ότι ωφελεί τις νοητικές λειτουργίες. Σε μια μελέτη η κατανάλωση 3 έως 5 φλυτζανιών καφέ την ημέρα μείωσε την εξέλιξη της ήπιας άνοιας για τα επόμενα 2 – 4 χρόνια. Σε άλλη μελέτη η κατανάλωση καφεϊνης είχε θετικές επιδράσεις στη μνήμη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο καφεϊνούχος καφές είναι νευροπροστατευτικός στη νόσο Parkinson και στη σκλήρυνση κατά πλάκας.
Κατάθλιψη
Σε μια μελέτη οι γυναίκες που έπιναν 2 – 3 φλυτζάνια καφέ την ημέρα είχαν 15% λιγότερο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη σε σύγκριση με αυτές που έπιναν λιγότερο από ένα φλυτζάνι την εβδομάδα. Ο κίνδυνος ήταν κατά 20% λιγότερος σε αυτές που έπιναν 4 ή και περισσότερους καφέδες την ημέρα. Από πιο πρόσφατη μελέτη επιβεβαιώνονται αυτά τα ευρήματα. Οι βραχυπρόθεσμες επιδράσεις του καφέ στη διάθεση φαίνεται ότι οφείλονται σε μεταβολή της δραστηριότητας της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης ενώ οι μακροπρόθεσμες εξηγούνται από τις αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητές του.
Ηπατοπάθειες
Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο καφές μειώνει την εξέλιξη της αλκοολικής κίρρωσης και της ηπατίτιδος C ενώ επίσης μειώνει και την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του ήπατος. Σε πρόσφατη μελέτη αναφέρεται ότι ο καφές σχετίζετια με μειωμένο κίνδυνο μη αλκοολικής λιπώδους διήθησης του ήπατος ενώ σε άλλη μελέτη φάνηκε ότι προστατεύει από την ίνωση του ήπατος σε όσους έχουν λιπώδη διήθηση.
Άλλα οφέλη από τον καφέ
Από διάφορες μελέτες υπάρχουν ενδείξεις ότι ο καφές βελτιώνει την ξηροφθαλμία μέσω αυξημένης παραγωγής δακρύων, μειώνει τον κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας, και καταπολεμά τις λοιμώξεις. Ο καφές και το τσάι διαπιστώθηκε ότι προστατεύουν έναντι του χρυσίζοντα σταφυλόκοκκου του ανθεκτικού στη μεθικιλλίνη (MRSA).
Ποιοί είναι οι κίνδυνοι από τη λήψη καφέ;
Ο καφές μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τις αγχώδεις εκδηλώσεις, την αϋπνία, τον τρόμο και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο γλαυκώματος. Τέλος, η απότομη διακοπή λήψης καφέ μπορεί να επιφέρει ενοχλητικά συμπτώματα.
