Αρτηριακή πίεση είναι η δύναμη με την οποία το αίμα πιέζει πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών. Μετράται σε χιλιοστά υδραργύρου (mmHg).
Υπέρταση είναι η αυξημένη αρτηριακή πίεση και σημαίνει ότι η πίεση πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών είναι μεγαλύτερη από όσο θα έπρεπε. Η αρτηριακή πίεση γράφεται με δυο αριθμούς, όπως για παράδειγμα 124/82 mmHg. Στην καθημερινή ζωή συνηθίζεται να λέμε ότι η πίεση είναι 12 και 4 η μεγάλη με 8 και 2 η μικρή. Η σωστή έκφραση όμως είναι 124 η συστολική και 82 η διαστολική.
Και οι δυο αριθμοί εκφράζουν την πίεση του αίματος πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών, αλλά σε διαφορετική χρονική στιγμή. Ο μεγαλύτερος αριθμός, δηλαδή στην περίπτωσή μας το 124, είναι η συστολική πίεση και συμβαίνει τη στιγμή που η καρδιά κάνει τη συστολή για να διώξει το αίμα προς τις αρτηρίες. Ο μικρότερος αριθμός, δηλαδή στο παράδειγμά μας το 82, είναι η διαστολική πίεση και συμβαίνει τη στιγμή που η καρδιά διαστέλλεται για να γεμίσει με αίμα και να ετοιμαστεί για την επόμενη συστολή.
Ως υπέρταση ορίζεται όταν η συστολική αρτηριακή πίεση είναι μεγαλύτερη ή ίση του 140 είτε η διαστολική μεγαλύτερη ή ίση του 90.
Η αυξημένη αρτηριακή πίεση, σε αντίθεση με αυτό που πολύς κόσμος πιστεύει, δεν έχει συμπτώματα, δηλαδή δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή με κανένα άλλο τρόπο παρά μόνο με τη μέτρηση με πιεσόμετρο. Γι’ αυτό το λόγο έχει ονομαστεί “σιωπηλός δολοφόνος” (silent killer). Για τον ίδιο λόγο επίσης είναι πολύ επικίνδυνη, διότι μπορεί να υπάρχει για χρόνια χωρίς να δώσει προειδοποιητικά σημεία. Το καλό όμως είναι ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.
Περίπου το 30% των ενηλίκων έχει υπέρταση και πολλοί απ’ αυτούς δεν το γνωρίζουν. Εάν η υπέρταση παραμένει χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα του μυοκαρδίου, σε εγκεφαλικό επεισόδιο, σε νεφρική ανεπάρκεια ή ακόμη και σε αιφνίδιο θάνατο.
Σιγουρευτείτε ότι έχετε ελέγξει την αρτηριακή σας πίεση με σωστό τρόπο και σωστή συσκευή και εάν έχετε υπέρταση μην παραλείπετε τα φάρμακά σας.
Ποιοι έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν υπέρταση;
Ορισμένοι παράγοντες ανεβάζουν τον κίνδυνο να εμφανιστεί υπέρταση. Κάποιους μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε και κάποιους όχι.
Οι αντιμετωπίσιμοι είναι:
- Κάπνισμα
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Αυξημένο βάρος σώματος ή παχυσαρκία
- Η κακή διατροφή (αυξημένο αλάτι, μειωμένα φρούτα, αυξημένη λήψη αλκοόλ)
- Η καθιστική ζωή
- Άπνοια ύπνου
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και δεν μπορούμε να τους αλλάξουμε είναι:
- Ιστορικό υπέρτασης στην οικογένεια
- Φυλή/εθνικότητα
- Μεγάλη ηλικία
- Φύλο (άνδρες)
- Χρόνια νεφρική νόσος
Ακόμη και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση και το ψυχοκοινωνικό stress αυξάνουν την αρτηριακή πίεση.
Πώς μπορώ να ξέρω ότι έχω υπέρταση;
Ο μόνος τρόπος να μπει ή να αποκλειστεί η διάγνωση της υπέρτασης είναι η σωστή μέτρηση της αρτηριακής πίεσης. Συνήθως χρειάζονται 2 ή και περισσότερες μετρήσεις επί 2 ή και περισσότερες επισκέψεις στο γιατρό, ανάλογα με την περίπτωση.
Στις περισσότερες περιπτώσεις θα χρειαστούν και μετρήσεις στο σπίτι για μερικές ημέρες για να αποκλειστεί η υπέρταση λευκής μπλούζας και η συγκαλυμμένη υπέρταση.
Εναλλακτικά ή συμπληρωματικά, για τη διάγνωση της υπέρτασης μπορεί να γίνει 24ωρη καταγραφή.
Εάν έχω υπέρταση θα χρειαστεί οπωσδήποτε θεραπεία με φάρμακα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις θα χρειαστεί δια βίου θεραπεία με συνδυασμό 2 φαρμάκων. Σήμερα υπάρχουν πολλοί έτοιμοι συνδυασμοί 2 ή και 3 αντιυπερτασικών ουσιών σε 1 χάπι και έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις θα χρειαστεί να παίρνετε μόνο 1 χάπι.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου η αρτηριακή πίεση είναι ήπια αυξημένη (υπέρταση βαθμού 1) και δεν συνυπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου (όπως κάπνισμα, διαβήτης, αυξημένη χοληστερίνη). Σ΄αυτές τις περιπτώσεις η ρύθμιση της πίεσης στο φυσιολογικό μπορεί να γίνει χωρίς φάρμακα, με την αλλαγή ορισμένων συνηθειών που μπορούμε να κάνουμε στη ζωή μας και που αναφέρονται στην επόμενη παράγραφο.
Τι μπορώ να κάνω για να μειώσω την αρτηριακή πίεση;
- Σταματείστε το κάπνισμα.
- Μειώσετε και διατηρείστε το βάρος σώματος προς το ιδανικό.
- Να έχετε υγιεινή διατροφή πτωχή σε κορεσμένα και trans λιπαρά και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά δημητριακά ολικής αλέσεως και άπαχα γαλακτοκομικά.
- Μειώσετε το αλάτι σε λιγότερο από 1500 mg την ημέρα.
- Περιορίστε το αλκοόλ σε 1 ποτό την ημέρα εάν είστε γυναίκα ή σε 2 ποτά την ημέρα εάν είστε άντρας.
- Να κάνετε τακτικά άσκηση: τουλάχιστον 90 έως 150 λεπτά άσκηση την εβδομάδα.
- Να παίρνετε τα φάρμακά σας όπως σας έχει συμβουλέψει ο γιατρός σας.
- Να γνωρίζετε ποια πρέπει να είναι η πίεσή σας και να στοχεύετε στη διατήρησή της σε αυτό το επίπεδο.
Να θυμάστε ότι εάν έχετε υπέρταση, αφενός έχετε κάτι πολύ συχνό στον πληθυσμό, αφετέρου δεν είστε ασθενής. Η υπέρταση δεν είναι νόσος. Εάν όμως δεν αντιμετωπιστεί σωστά τότε οδηγεί σε νοσήματα με ολέθριες συνέπειες.
