Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος είναι ένα συχνό πρόβλημα, ειδικά σε άτομα άνω των 60 ετών, που προκαλεί σημαντική αναπηρία. Η μέχρι σήμερα αντιμετώπιση είναι συμπτωματική (μείωση του πόνου και της δυσκαμψίας) μέχρι τα τελικά στάδια, όπου γίνεται αρθροπλαστική (αντικατάσταση της άρθρωσης).
Οι οδηγίες μάλιστα συνιστούν μεγαλύτερη επιμονή στην άσκηση και τη μείωση του βάρους σώματος, παρά στη χρήση φαρμάκων ή την αρθροπλαστική.
Μια θεραπεία που εφαρμόζεται συχνά, είναι η ενδαρθρική ένεση κορτιζόνης, χωρίς όμως να υπάρχουν σαφή ερευνητικά δεδομένα για τα αποτελέσματα αυτής της θεραπείας. Η προτίμηση σε αυτή τη μέθοδο κυρίως οφείλεται στο ότι είναι εύκολη, δεν χρειάζεται πολλές επισκέψεις ούτε ιδιαίτερη προσπάθεια από τον ασθενή. Σε διάφορες μελέτες υπολογίστηκε ότι στο 38% – 50% των ασθενών με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος έγινε ενδαρθρική ένεση κορτιζόνης. Οι επιπλοκές από την ένεση δεν είναι συχνές, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί σηπτική αρθρίτιδα, επιταχυνόμενη εκφύλιση του αρθρικού χόνδρου και υποχόνδρια κατάγματα, ενώ και τα οφέλη της φαίνεται ότι δεν έχουν μεγάλη διάρκεια.
Μια εναλλακτική λύση, που μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας και μείωση των αναγκαίων αναλγητικών, είναι η φυσικοθεραπεία και η άσκηση. Παρότι αυτή η μέθοδος δεν έχει ανεπιθύμητες ενέργειες, χρειάζεται την ενεργητική συμμετοχή του ασθενούς και διαρκεί επί μακρόν γι’ αυτό και δεν εφαρμόζεται όσο συχνά θα έπρεπε. Ενώ συνιστάται στις κατευθυντήριες οδηγίες, η χρήση της στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας βαίνει μειούμενη τα τελευταία χρόνια και υπολείπεται σημαντικά της ενδαρθρικής ένεσης.
Μια πρόσφατη μελέτη έρχεται να ανατρέψει τον τρόπο αντιμετώπισης αυτού του σημαντικού προβλήματος. Πρόκειται για μια τυχαιοποιημένη μελέτη σε ένα κέντρο. 156 ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος, με μέση ηλικία 56 έτη, χωρίστηκαν σε δυο ομάδες. Στη μια ομάδα έγινε ενδαρθρική ένεση κορτιζόνης και στην άλλη φυσικοθεραπεία. Μετά από 1 έτος, οι ασθενείς στους οποίους έγινε φυσικοθεραπεία είχαν σημαντικά λιγότερο πόνο και λειτουργική ανικανότητα από αυτούς στους οποίους έγινε ενδαρθρική ένεση.
Ποιες ήταν οι δυο θεραπείες που εφαρμόστηκαν;
Στην ομάδα της κορτιζόνης έγιναν κατά μέσο όρο 2.6 ενδαρθρικές ενέσεις τριαμσινολόνης ανά ασθενή (40 mg σε κάθε ένεση).
Στην ομάδα της φυσικοθεραπείας έγιναν κατά μέσο όρο 11.8 επισκέψεις φυσικοθεραπείας ανά ασθενή σε διάστημα 12 μηνών. Στη φυσικοθεραπεία περιλαμβάνοντο οδηγίες και εικόνες για ασκήσεις και κινητοποίηση της άρθρωσης. Σε κάθε επίσκεψη ο φυσικοθεραπευτής εφάρμοζε χειροπρακτικές τεχνικές, ακριβώς πριν ο ασθενής αρχίσει ασκήσεις ενδυνάμωσης, έτσι ώστε να βοηθά τον ασθενή να κάνει τις κινήσεις με ελάχιστο ή καθόλου πόνο. Για παράδειγμα, εάν ένας ασθενής δε μπορούσε να εκτείνει ή να κάμψει το γόνατό του, ή εάν αυτές οι κινήσεις ήταν επώδυνες, ο φυσικοθεραπευτής χρησιμοποιούσε με τα χέρια παθητικές τεχνικές κινητοποίησης ώστε να κινεί το γόνατο επαναλαμβανόμενα, αλλάζοντας τη μηχανική της τεχνικής για να αποφεύγεται ο πόνος. Στη συνέχεια, ο ασθενής εκτελούσε επαναλαμβανόμενες ενεργητικές κινήσεις του γόνατος προς την ίδια κατεύθυνση.
Ομοίως, εάν οι μύες γύρω από την άρθρωση ήταν σε σύσπαση (σφιχτοί), ο φυσικοθεραπευτής εκτελούσε με τα χέρια διατάσεις των μυών και στη συνέχεια ο ασθενής εκτελούσε τις ίδιες διατάσεις μόνος του (ενεργητικά). Αυτή η στρατηγική της παθητικής με τα χέρια κίνησης ακολουθούμενης από ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης στην ίδια επίσκεψη, έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την έκταση του γόνατος στους ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα.
Οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε έως 8 συνεδρίες φυσικοθεραπείας στις πρώτες 4 – 6 εβδομάδες. Μπορούσε μετέπειτα να υποβληθεί σε 1 έως 3 ακόμη συνεδρίες εάν χρειαζόταν.
Συμπέρασμα
Αυτή η σχετικά μικρή μελέτη δίνει ενδείξεις ότι η φυσικοθεραπεία βοηθά μακροπρόθεσμα περισσότερο από τις ενδαρθρικές ενέσεις κορτιζόνης. Επομένως, κάθε ασθενής θα πρέπει να δίνει μεγαλύτερο βάρος στη συνεχή άσκηση και ενδυνάμωση, όπως και στη μείωση του βάρους σώματος και να μην επαναπαύεται με τις ενέσεις.
