Η ψυχοθεραπεία μπορεί να συμβάλει στη θεραπεία πολλών χρόνιων παθήσεων.
Είναι πολύ γνωστό ότι το χρόνιο στρες αυξάνει τις φλεγμονώδεις κυτοκίνες και καταστέλλει την κυτταρική και χυμική ανοσία, αυξάνοντας έτσι τη μη ειδική φλεγμονή και την ευαισθησία σε λοιμώξεις. Για να εξεταστεί πώς η ψυχοθεραπεία μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, πραγματοποιήθηκε μια μετα-ανάλυση 56 τυχαιοποιημένων, ελεγχόμενων μελετών στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 4.000 ασθενείς με διάφορες ασθένειες.
Οι ψυχοθεραπείες περιελάμβαναν γνωστική θεραπεία, συμπεριφορική θεραπεία, γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία (CBT), CBT συν μια μη ψυχοθεραπευτική παρέμβαση, απώλεια ή υποστηρικτική θεραπεία, πολλαπλές ή συνδυασμένες ψυχοθεραπείες και ψυχοεκπαίδευση. Υπήρχαν επτά μέτρα έκβασης της ανοσίας: κυτοκίνες και δείκτες φλεγμονής, αντιφλεγμονώδεις κυτοκίνες, επίπεδα αντισωμάτων, μετρήσεις ανοσοκυττάρων, δραστικότητα των κυττάρων φυσικών φονέων, ιικό φορτίο και άλλα αποτελέσματα που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό (π.χ. μετεγχειρητικές λοιμώξεις).
Συνολικά, η ψυχοθεραπεία σε σύγκριση με την ομάδα σύγκρισης συσχετίστηκε σημαντικά με αυξημένη αντιφλεγμονώδη δραστηριότητα και μειωμένους φλεγμονώδεις δείκτες (15% και −18% αντίστοιχα), πιο έντονα τόσο στις φλεγμονώδεις κυτοκίνες όσο και στους δείκτες και στον αριθμό των ανοσοκυττάρων. Από συγκεκριμένες παρεμβάσεις, μόνο η CBT και οι πολλαπλές / συνδυασμένες θεραπείες συσχετίστηκαν με σημαντικές βελτιώσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα, με μικρά και μεσαία μεγέθη επίδρασης, αντίστοιχα. Τα οφέλη παρατηρήθηκαν περισσότερο σε ασθενείς με HIV, αυτοάνοσα νοσήματα, καρκίνο και αϋπνία και παρέμειναν για 6 μήνες μετά τη λήξη της θεραπείας.
Η κοινωνική απομόνωση, η οποία αυξάνει την ευαισθησία στο στρες και την παθολογική φλεγμονή, είναι συχνή, ειδικά σε ηλικιωμένους και οι κοινωνικές σχέσεις μειώνουν αυτές τις φυσιολογικές συνέπειες. Σε αυτήν τη μετα-ανάλυση, επομένως, η διαπροσωπική αλληλεπίδραση (όχι συγκεκριμένες θεραπείες) μπορεί να είχε βελτιωμένη ανοσολογική λειτουργία σε άτομα με ανεπαρκή ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Ακόμα κι αν αυτές οι ανοσολογικές μετρήσεις/δείκτες δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική υγεία, η ψυχοθεραπεία πρέπει να αποτελεί συστατικό της θεραπείας για τις περισσότερες χρόνιες ασθένειες, καθώς είναι φθηνότερη και εξίσου αποτελεσματική με αρκετά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τα φλεγμονώδη νοσήματα.
Βιβλιογραφία
Shields GS et al. Psychosocial interventions and immune system function: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. JAMA Psychiatry 2020 Jun 3
