Αυτό το εμβόλιο φαίνεται ότι είναι αποτελεσματικό εναντίον της συμπτωματικής λοίμωξης COVID-19, με παρόμοια ανοσογονικότητα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και χαμηλότερη στα ηλικιωμένα άτομα.
Το εμβόλιο ChAdOx1 nCoV-19 (επίσης γνωστό ως AZD1222), το οποίο αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και την AstraZeneca, κατασκευάζεται από έναν αδενοϊό που απομονώθηκε από χιμπατζήδες και τροποποιήθηκε έτσι ώστε να μην αναπαράγεται πλέον στα κύτταρα. Το εμβόλιο δίνει πληροφορίες στα ανθρώπινα κύτταρα ώστε αυτά να παράγουν την γλυκοπρωτεΐνη-ακίδα του SARS-CoV-2 που είναι ο κύριος στόχος του ανοσοποιητικού συστήματος κατά των κορονοϊών. Δύο αναφορές περιγράφουν λεπτομερώς την ασφάλεια και την ανοσογονικότητα του εμβολίου σε διάφορους πληθυσμούς (συμπεριλαμβανομένων και των ηλικιωμένων) και παρέχουν μια ενδιάμεση ανάλυση αποτελεσματικότητας τεσσάρων συγκεντρωτικών μελετών.
Σε μια τυφλή μελέτη φάσης 2, οι ερευνητές εξέτασαν την ασφάλεια και την ανοσογονικότητα μιας χαμηλής δόσης (σωματίδια ιού 2,2×1010) ή μιας τυπικής δόσης (σωματίδια ιού 3,5-6,5×1010) εμβολίου που χορηγήθηκε είτε σε μία είτε σε δύο δόσεις (πρώτη δόση + αναμνηστική 28 ημέρες αργότερα), χρησιμοποιώντας το εμβόλιο μηνιγγιτιδοκοκκικού MenACWY ως μάρτυρα. Συμμετείχαν συνολικά 560 συμμετέχοντες (160 ηλικίας 18–55, 160 ηλικίας 56–69, και 240 ηλικίας ≥70, 50% γυναίκες, 95% λευκοί και 98% μη καπνιστές).
Οι τοπικές και συστηματικές αντιδράσεις ήταν πιο συχνές σε εκείνους που έλαβαν ChAdOx1 nCoV-19 από αυτούς που έλαβαν το συγκριτικό εμβόλιο. Πόνος και ευαισθησία στο σημείο της ένεσης (οι πιο συχνές τοπικές ανεπιθύμητες ενέργειες) αναφέρθηκαν μετά από δύο τυπικές δόσεις στο 88% των συμμετεχόντων ηλικίας 18–55 ετών, το 73% αυτών ηλικίας 55–69 ετών και το 61% αυτών 70 ετών και άνω. Η κόπωση, ο πονοκέφαλος, ο πυρετός και οι μυαλγίες (οι συνηθέστερες συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες) αναφέρθηκαν κατά 86%, 77% και 65% των συμμετεχόντων στις 3 ομάδες ηλικίας. Οι αντι-spike IgG αποκρίσεις την 28η ημέρα ήταν παρόμοιες μετά τον πρώτο εμβολιασμό με τυπική ή χαμηλή δόση, αλλά μειώθηκαν στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Μετά τη δεύτερη δόση εμβολίου, οι διάμεσες αντι-spike IgG αποκρίσεις ήταν παρόμοιες στις τρεις ηλικιακές ομάδες ανεξάρτητα από τη δόση. Μέχρι 14 ημέρες μετά τη δεύτερη δόση, πάνω από 99% των συμμετεχόντων ανταποκρίθηκαν με παραγωγή εξουδερωτικών αντισωμάτων. Οι αποκρίσεις των Τ-λεμφοκυττάρων κορυφώθηκαν την 14η ημέρα μετά την πρώτη δόση εμβολιασμού, ήταν παρόμοιες σε όλες τις ομάδες ανεξάρτητα από την ηλικία και τη δόση και δεν αυξήθηκαν σημαντικά μετά τη δεύτερη δόση.
Σε μια ενδιάμεση ανάλυση αποτελεσματικότητας που συγκεντρώνει τα αποτελέσματα τεσσάρων τυχαιοποιημένων, ελεγχόμενων μελετών στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Βραζιλία και τη Νότια Αφρική που περιλάμβαναν 11.636 συμμετέχοντες στους οποίους χορηγήθηκαν 2 τυπικές ή χαμηλές δόσεις εμβολίου ακολουθούμενες από μια τυπική δόση εμβολίου, εμφανίστηκαν 131 περιπτώσεις συμπτωματικής νόσου COVID -19 > 14 ημέρες μετά τη δεύτερη δόση (30 από 5.807 συμμετέχοντες στο σκέλος του εμβολίου και 101 από 5.829 συμμετέχοντες στο σκέλος ελέγχου) αποτυπώνοντας αποτελεσματικότητα 70,4% (διάστημα εμπιστοσύνης 95%, 54,8-80,6). Σε συμμετέχοντες που έλαβαν δύο τυπικές δόσεις, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου ήταν 62,1%. Στο υποσύνολο που λάμβανε χαμηλή πρώτη δόση ακολουθούμενη από τυπική δόση, η αποτελεσματικότητα ήταν 90,0%. Δέκα συμμετέχοντες, όλοι στην ομάδα ελέγχου, νοσηλεύτηκαν με COVID-19, 2 από τους οποίους εμφάνισαν σοβαρή νόσο (συμπεριλαμβανομένου ενός που πέθανε). Με 74.341 μήνες παρακολούθησης της ασφάλειας, 3 ανεπιθύμητες ενέργειες ταξινομήθηκαν ως πιθανώς σχετιζόμενες με εμβόλιο, εκ των οποίων μόνο μία ήταν στην ομάδα εμβολίων COVID-19.
Δεδομένου ότι η σοβαρή, δυνητικά θανατηφόρα λοίμωξη COVID-19 είναι πιο συχνή σε ηλικιωμένους ενήλικες, τα υποψήφια εμβόλια πρέπει να αποδείξουν ότι είναι χρήσιμα σε αυτόν τον πληθυσμό. Η πρώτη μελέτη δείχνει ότι το εμβόλιο Oxford / AstraZeneca έχει παρόμοια ανοσογονικότητα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες μετά από τη δεύτερη δόση, με χαμηλότερη αποτελεσματικότητα στους ηλικιωμένους. Αυτά τα δεδομένα είναι ενθαρρυντικά, αν και οι συμμετέχοντες ήταν ως επί το πλείστον υγιείς. Τα αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν στα άτομα που έχουν συννοσηρότητες ή σε εκείνα που είναι εύθραυστα. Επομένως, απομένει να καθοριστεί η προστασία μεταξύ των ηλικιακών ομάδων στον πραγματικό κόσμο.
Η ενδιάμεση ανάλυση υποδηλώνει ότι η αποτελεσματικότητα δύο τυπικών δόσεων αυτού του εμβολίου είναι χαμηλότερη από αυτήν που φάνηκε ότι προσφέρουν τα δύο εμβόλια mRNA. Θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω το εύρημα της αποτελεσματικότητας μεταξύ εκείνων που έλαβαν πρώτα χαμηλή δόση και μετά τυπική δόση. Εάν επιβεβαιωθεί, αυτό το σχήμα δεν θα παρέχει μόνο αποτελεσματικότητα συγκρίσιμη με εκείνη των εμβολίων mRNA αλλά επίσης θα μεταφράζεται σε περισσότερες δόσεις διαθέσιμες για διανομή παγκοσμίως.
Βιβλιογραφία
Ramasamy MN et al. Safety and immunogenicity of ChAdOx1 nCoV-19 vaccine administered in a prime-boost regimen in young and old adults (COV002): A single-blind, randomised, controlled, phase 2/3 trial. Lancet 2020 Nov 18
Voysey M et al. Safety and efficacy of the ChAdOx1 nCoV-19 vaccine (AZD1222) against SARS-CoV-2: An interim analysis of four randomised controlled trials in Brazil, South Africa, and the UK. Lancet 2020 Dec 8
