Τα μονοκλωνικά αντισώματα, τα φάρμακα κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης, τα αντιβιοτικά, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και τα σκιαγραφικά μέσα είναι στην κορυφή της λίστας.
Στις Η.Π.Α., η συχνότητα αναφυλαξίας φαίνεται να αυξάνεται, με εκτιμώμενο επιπολασμό κατά τη διάρκεια της ζωής περίπου 1,5%. Περίπου 0,7% και 2% των επεισοδίων αναφυλαξίας εκτιμάται ότι είναι θανατηφόρα. Πραγματοποιήθηκε μια αναζήτηση στο Σύστημα Αναφορών Ανεπιθύμητων Συμβάντων του FDA των ΗΠΑ (FAERS) από το 1999 έως το 2019, χρησιμοποιώντας τους όρους «αναφυλακτικό σοκ» ή «αναφυλακτική αντίδραση» για τον προσδιορισμό των πιο συνηθισμένων υπεύθυνων φαρμάκων γι’ αυτές τις αντιδράσεις. Συγκεντρώθηκαν δεδομένα από τις Η.Π.Α., το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιαπωνία και τον Καναδά (η βάση δεδομένων περιλαμβάνει και αναφορές εκτός ΗΠΑ).
Από 17,5 εκατομμύρια ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν, οι 47.500 (0,27%) αναφέρθηκαν ως αναφυλαξία, εκ των οποίων οι 3.000 (≈6%) ήταν θανατηφόρες.
Τα αντιβιοτικά, τα μονοκλωνικά αντισώματα, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) και η ακεταμινοφαίνη ήταν οι κατηγορίες φαρμάκων που πιθανότατα σχετίζονται με τις αναφυλακτικές αντιδράσεις.
Θανατηφόρες αναφυλακτικές αντιδράσεις προκλήθηκαν περισσότερο από αντιβιοτικά, σκιαγραφικές ουσίες και ενδοεγχειρητικά φάρμακα.
Με την σειρά, τα omalizumab (Xolair), propofol, infliximab, moxifloxacin, rocuronium, amoxicillin-clavulanic acid, ibuprofen, amoxicillin, acetaminophen και diclofenac ήταν τα πιο συνηθισμένα φάρμακα που σχετίζονται με αναφυλακτικές αντιδράσεις, ενώ εκείνα που συνηθέστερα συσχετίζονται με θανάτους ήταν η κεφτριαξόνη, η προποφόλη, η ιοπαμιδόλη (σκιαγραφική ουσία), η αμοξικιλλίνη-κλαβουλανικό οξύ, το ροκουρόνιο, η πακλιταξέλη, η δικλοφενάκη, η ιοπρομίδη (σκιαγραφική ουσία), η λιδοκαΐνη και η φλουορεσκεΐνη.
Τα αντιβιοτικά, τα ΜΣΑΦ και οι σκιαγραφικές ουσίες αποτελούν από καιρό τους κορυφαίους αιτιολογικούς παράγοντες αναφυλακτικών αντιδράσεων. Βλέπουμε μια απότομη αύξηση των αναφυλαξιών που προκαλούνται από μονοκλωνικά αντισώματα καθώς αυξάνεται η χρήση τους. Με εξέπληξαν ορισμένα φάρμακα στη λίστα, όπως η ακεταμινοφαίνη και η λιδοκαΐνη.
Βιβλιογραφία
Yu RJ et al. Emerging causes of drug-induced anaphylaxis: A review of anaphylaxis-associated reports in the FDA Adverse Event Reporting System (FAERS). J Allergy Clin Immunol Pract 2021 Feb; 9:819.
