Μια ακόμη μελέτη δείχνει αυξημένο κίνδυνο οξείας νεφρικής βλάβης από το συνδυασμό βανκομυκίνης με πιπερακιλλίνη, σε σύγκριση με οποιοδήποτε από τα δύο φάρμακα ως μονοθεραπεία.
Ο συνδυασμός βανκομυκίνης με πιπερακιλλίνη-ταζομπακτάμη είναι μια αντιμικροβιακή αγωγή που εφαρμόζεται σε πολλές κλινικές περιπτώσεις. Ωστόσο, λόγω της πιο επιθετικής δοσολογίας που στοχεύει σε υψηλότερες συγκεντρώσεις στο αίμα, η νεφροτοξικότητα της βανκομυκίνης έχει γίνει ολοένα και πιο εμφανής – ειδικά όταν αυτό το αντιβιοτικό συνδυάζεται με πενικιλλίνες όπως η πιπερακιλλίνη ή η φλουκλοξακιλλίνη. Ο μηχανισμός της νεφροτοξικότητας αυτού του συνδυασμού παραμένει αδιευκρίνιστος.
Οι ερευνητές εξέτασαν τα δεδομένα του VigiBase του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας μεμονωμένων αναφορών ασφάλειας περιπτώσεων από το 1997 έως το 2019, συγκρίνοντας τις αναφορές οξείας νεφρικής βλάβης (AKI) που σχετίζονται με τη βανκομυκίνη συν πιπερακιλλίνη, κεφεπίμη ή μεροπενέμη. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, αναφέρθηκαν 6.016 περιπτώσεις AKI που συνδέονται με τη βανκομυκίνη. Από αυτές, οι 925 (15,4%) περιελάμβαναν συγχορήγηση πιπερακιλλίνης, οι 339 (5,6%) κεφεπίμης και οι 197 (3,7%) μεροπενέμης. Για να εξαλειφθεί η πιθανότητα προκατάληψης, οι συγγραφείς επικεντρώθηκαν στην περίοδο 1997-2013 (πριν από τη δημοσίευση των πρώτων αναφορών της οξείας νεφρικής βλάβης από βανκομυκίνη-πιπερακιλλίνης). Ο σχετικός λόγος κινδύνου (ROR) της AKI ήταν σημαντικός μόνο για τη βανκομυκίνη συν πιπερακιλλίνη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου (ROR 2.1). Τα RORs για κεφεπίμη ή μεροπενέμη με βανκομυκίνη ήταν 1,1 και 0,5, αντίστοιχα.
Αυτή η μελέτη επιβεβαιώνει τον αυξημένο κίνδυνο νεφροτοξικότητας που σχετίζεται με τη βανκομυκίνη όταν αυτό το αντιβιοτικό συνδυάζεται με πιπερακιλλίνη – αλλά αυτό που κάνει το εύρημα ενδιαφέρον είναι ότι ο υπερβολικός κίνδυνος εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια μιας περιόδου πριν από τη σύσταση επίτευξης υψηλότερων συγκεντρώσεων στον ορό της βανκομυκίνης. Ενώ μια προοπτική μελέτη αυτού του ερώτηματος φαίνεται απίθανη, μια απάντηση προέκυψε κατά λάθος στη μελέτη CAMERA-2 όπου, με μια προοπτική τυχαιοποιημένη μελέτη, βρέθηκε η βανκομυκίνη με τη φλουκλοξακιλλίνη να είναι σημαντικά πιο νεφροτοξική από τη βανκομυκίνη ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με την κεφαζολίνη. Συνολικά, η μέχρι τώρα βιβλιογραφία επιβεβαιώνει ότι η πιπερακιλλίνη (και μάλιστα, πιθανώς οι περισσότερες πενικιλλίνες) ενισχύει σημαντικά τη νεφροτοξικότητα της βανκομυκίνης. Καθώς αυτό το φαινόμενο δεν φαίνεται να ισχύει για τις κεφαλοσπορίνες ή τις καρβαπενέμες, οι κλινικοί γιατροί μπορεί να επιλέξουν ανάλογα τους συνδυασμούς αντιβιοτικών τους.
Βιβλιογραφία
Contejean A et al. Combination of vancomycin plus piperacillin and risk of acute kidney injury: A worldwide pharmacovigilance database analysis. J Antimicrob Chemother 2021 Feb 1; [e-pub].
Tong SYC, Lye DC, Yahav D, et al. Effect of Vancomycin or Daptomycin With vs Without an Antistaphylococcal β-Lactam on Mortality, Bacteremia, Relapse, or Treatment Failure in Patients With MRSA Bacteremia: A Randomized Clinical Trial. JAMA. 2020;323(6):527–537.
