Η αυξημένη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αγγειακής άνοιας, έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και δομικών αλλαγών στον εγκέφαλο, σύμφωνα με ανάλυση δεδομένων από τη μελέτη UK Biobank.
Η μελέτη περιελάμβανε 210.309 συμμετέχοντες στην UK Biobank που είχαν χαμηλά επίπεδα HbA1c (κάτω από 5.4%), 198.969 άτομα που ήταν νορμογλυκαιμικά (5.4% – 6%), 15.229 συμμετέχοντες με προδιαβήτη (6% – 6.5%), 3.279 άτομα με αδιάγνωστο διαβήτη (6.5% ή περισσότερο) και 22.187 άτομα με γνωστή διάγνωση διαβήτη με βάση τα αρχεία πρωτοβάθμιας περίθαλψης ή δεδομένα συνταγών.
Σε σύγκριση με τα νορμογλυκαιμικά άτομα, τα άτομα με προδιαβητικά επίπεδα HbA1c είχαν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν αγγειακή άνοια (προσαρμοσμένη αναλογία κινδύνου 1,54) και γνωστική έκπτωση (αναλογία πιθανοτήτων 1,42), σύμφωνα με την ανάλυση.
Ο γνωστός διαβήτης είχε σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο αγγειακής άνοιας (aHR 2,97) και γνωστικής έκπτωσης (OR 1,39), καθώς και άνοιας κάθε αιτίας (aHR 1,91) και νόσου Alzheimer (aHR 1,84).
Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν οτι οι μεγαλύτερης έκτασης αλλοιώσεις της λευκής ουσίας σχετίζονταν περισσόετρο με προδιαβήτη (3%), αδιάγνωστο διαβήτη (22%) και γνωστό διαβήτη (7%) από ό,τι με νορμογλυκαιμία. Αντίθετα, τα άτομα με χαμηλή HbA1c είχαν 1% μικρότερη έκταση αλλοιώσεων λευκής ουσίας από εκείνα με νορμογλυκαιμία.
Οι συσχετίσεις φάνηκε να επηρεάζονται κάπως από την αντιυπερτασική φαρμακευτική αγωγή, γεγονός που υποδηλώνει ότι ορισμένα καρδιαγγειακά φάρμακα μπορεί να βελτιώσουν μέρος του υπερβολικού κινδύνου.
Ενώ τα αποτελέσματα για τον διαγνωσμένο διαβήτη ήταν λιγότερο εντυπωσιακά, οι ιδιαίτερα ισχυρές συσχετίσεις του προδιαβήτη και των χειρότερων αποτελεσμάτων στην υγεία του εγκεφάλου είναι καινοφανείς.
Για πρώτη φορά διαπιστώθηκε ότι τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα που είναι κάπως υψηλά, αλλά όχι στο επίπεδο του διαβήτη, μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία του εγκεφάλου μας. Ωστόσο, εξακολουθούμε να έχουμε μια πολύ ελλιπή εικόνα όσον αφορά τους υποκείμενους βιολογικούς μηχανισμούς του πώς ακριβώς τα μακροπρόθεσμα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα επηρεάζουν τα άτομα με χειρότερη υγεία του εγκεφάλου.
Ένας περιορισμός της μελέτης είναι ότι οι επικυρωμένοι αλγόριθμοι για τον ορισμό του διαβήτη και της άνοιας μπορούν ακόμα να οδηγήσουν ορισμένα άτομα σε εσφαλμένη ταξινόμηση.
Δεν θα αναπτύξουν άνοια όλοι με προδιαβήτη ή διαγνωσμένο διαβήτη. Για πολλούς ανθρώπους που έχουν αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο προδιαβητικό εύρος, είναι πολύ πιθανό ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής θα μπορούσαν να βελτιώσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους και να προσδώσουν οφέλη για την υγεία, αποτρέποντας ή καθυστερώντας την ανάπτυξη διαβήτη και τους σχετικούς κινδύνους.
Ωστόσο, η μελέτη προσφέρει νέες ενδείξεις ότι ο προδιαβήτης και ο διαβήτης είναι και οι δύο παράγοντες κινδύνου για αγγειακή νόσο γενικά και για νόσο των μικρών αγγείων στον εγκέφαλο. Ο ίδιος ο προδιαβήτης μπορεί να βλάψει την υγεία του εγκεφάλου και να προκαλέσει βλάβη και υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος επιταχυνόμενης γνωστικής έκπτωσης και αγγειακής άνοιας ήδη σε άτομα με προδιαβήτη. Ο υγιεινός τρόπος ζωής, το κανονικό βάρος και η τακτική άσκηση ωφελούν τον εγκέφαλό σας και είναι βασικά για τη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου.
Βιβλιογραφία
Victoria Garfield, et al. HbA1c and brain health across the entire glycaemic spectrum. Diabetes Obes Metab. 2021;23:1140–1149.
