Από την αρχή της πανδημίας, ο κορωνοϊός φαινόταν να στοχεύει ανθρώπους που είχαν επιπλέον κιλά. Οι ασθενείς που ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σοβαρή λοίμωξη Covid-19 και περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν.
Αν και αυτοί οι ασθενείς συχνά έχουν συννοσηρότητες όπως ο διαβήτης που αυξάνουν τον κίνδυνο, είμαστε όλο και πιο πεπεισμένοι ότι η ευπάθειά τους έχει να κάνει με την ίδια την παχυσαρκία.
Τώρα οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο κορωνοϊός μολύνει τόσο τα λιποκύτταρα όσο και ορισμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο σωματικό λίπος, προκαλώντας μια καταστροφική αμυντική απόκριση στο σώμα. Εξάλλου ό,τι συμβαίνει στο λίπος δεν μένει στο λίπος. Επηρεάζει και τους γειτονικούς ιστούς.
Η έρευνα δεν έχει δημοσιευτεί σε επιστημονικό περιοδικό, αλλά δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο τον Οκτώβριο. Εάν τα ευρήματα ισχύουν, μπορεί να ρίξουν φως όχι μόνο στο γιατί οι ασθενείς με περιττά κιλά είναι ευάλωτοι στον ιό, αλλά και στο γιατί ορισμένοι νεότεροι ενήλικες χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου νοσούν τόσο σοβαρά. Τα στοιχεία αυτά θα μπορούσαν να υποδεικνύουν νέες θεραπείες Covid που στοχεύουν στο σωματικό λίπος.
Το εύρημα σχετίζεται ιδιαίτερα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας στον κόσμο. Οι περισσότεροι Αμερικανοί ενήλικες είναι υπέρβαροι και το 42% έχουν παχυσαρκία. Οι μαύροι, οι ισπανόφωνοι, οι ιθαγενείς της Αμερικής και οι ιθαγενείς της Αλάσκας στις ΗΠΑ έχουν υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας από τους λευκούς ενήλικες και τους Ασιάτες Αμερικανούς. Έχουν επίσης επηρεαστεί δυσανάλογα από την πανδημία, με τα ποσοστά θανάτου να είναι περίπου διπλάσια από αυτά των λευκών Αμερικανών.
Το σωματικό λίπος παλαιότερα θεωρούσαμε ότι είναι αδρανές, ως μια μορφή αποθήκης ενέργειας. Αλλά σήμερα γνωρίζουμε ότι ο λιπώδης ιστός είναι βιολογικά ενεργός, παράγοντας ορμόνες και πρωτεΐνες του ανοσοποιητικού συστήματος που δρουν σε άλλα κύτταρα, προάγοντας μια κατάσταση χαμηλής φλεγμονής ακόμα και όταν δεν υπάρχει λοίμωξη. Η διαδκασία της φλεγμονής είναι η απάντηση του σώματος σε έναν εισβολέα και μερικές φορές μπορεί να είναι τόσο έντονη που είναι πιο επιβλαβής από τη μόλυνση που την προκάλεσε. Όσο περισσότερη μάζα λίπους, και ιδιαίτερα σπλαχνική μάζα λίπους, τόσο χειρότερη είναι η φλεγμονώδης απόκριση.
Ο λιπώδης ιστός αποτελείται κυρίως από λιποκύτταρα. Περιέχει επίσης προ-λιποκύτταρα, τα οποία ωριμάζουν σε λιποκύτταρα, και μια ποικιλία κυττάρων του ανοσοποιητικού, συμπεριλαμβανομένου ενός τύπου που ονομάζεται μακροφάγα λιπώδους ιστού.
Πραγματοποιήθηκαν πειράματα για να διαπιστωθεί εάν ο λιπώδης ιστός που αποκτήθηκε από ασθενείς με βαριατρική χειρουργική επέμβαση θα μπορούσε να μολυνθεί από τον κορονωϊό και παρακολουθήθηκε η ανταπόκριση διαφόρων τύπων κυττάρων. Τα ίδια τα λιποκύτταρα θα μπορούσαν να μολυνθούν, όπως ανακάλυψαν οι επιστήμονες, αλλά δεν παρουσίαζαν μεγάλη φλεγμονή. Αλλά ορισμένα ανοσοκύτταρα που ονομάζονται μακροφάγα θα μπορούσαν επίσης να μολυνθούν και ανέπτυξαν μια ισχυρή φλεγμονώδη απόκριση. Ακόμη πιο περίεργο, τα προλιποκύτταρα δεν μολύνθηκαν, αλλά συνέβαλαν στη φλεγμονώδη απόκριση.
Η ερευνητική ομάδα έλαβε επίσης λιπώδη ιστό από τα σώματα ευρωπαίων ασθενών που είχαν πεθάνει από Covid και ανακάλυψε την ύπαρξη κορωνοϊού στο λίπος κοντά σε διάφορα όργανα. Η ιδέα ότι ο λιπώδης ιστός μπορεί να χρησιμεύσει ως δεξαμενή για παθογόνα δεν είναι νέα. Το σωματικό λίπος είναι γνωστό ότι φιλοξενεί έναν αριθμό από αυτά, συμπεριλαμβανομένου του H.I.V. και του ιού της γρίπης. Ο κορωνοϊός φαίνεται ότι μπορεί να αποφύγει την ανοσολογική άμυνα του σωματικού λίπους, η οποία είναι περιορισμένη και ανίκανη να τον καταπολεμήσει αποτελεσματικά. Και σε άτομα που είναι παχύσαρκα, μπορεί να υπάρχει πολύ λίπος στο σώμα.
Ένας άνδρας του οποίου το ιδανικό βάρος είναι 80 κιλά, αλλά ζυγίζει 120 κιλά, φέρει μια σημαντική ποσότητα λίπους στο οποίο ο ιός μπορεί να «κολλήσει», να αναπαραχθεί και να προκαλέσει μια καταστροφική απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο κορονωϊός μπορεί να μολύνει τον λιπώδη ιστό και στην πραγματικότητα να παραμείνει εκεί. Γίνεται ένα είδος δεξαμενής. Καθώς η φλεγμονώδης απόκριση εμφανίζεται, οι κυτοκίνες πυροδοτούν ακόμη περισσότερη φλεγμονή και την απελευθέρωση πρόσθετων κυτοκινών. Είναι σαν μια τέλεια καταιγίδα.
Το μολυσμένο σωματικό λίπος μπορεί ακόμη και να συμβάλλει στο «μακροχρόνιο Covid», μια κατάσταση που περιλαμβάνει ενοχλητικά συμπτώματα όπως η κόπωση που επιμένουν για εβδομάδες ή μήνες μετά την ανάρρωση από τη λοίμωξη COVID-19.
Τα δεδομένα υποδηλώνουν επίσης ότι τα εμβόλια και οι θεραπείες κατά του Covid μπορεί να πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το βάρος και τα αποθέματα λίπους του ασθενούς.
Αυτή η εργασία είναι άλλη μια κλήση αφύπνισης για το ιατρικό επάγγελμα και τη δημόσια υγεία να εξετάσουν βαθύτερα τα θέματα των υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων, καθώς και τις θεραπείες και τα εμβόλια που τους κάνουμε. Συνεχίζουμε να τεκμηριώνουμε τον κίνδυνο που έχουν, αλλά ακόμα δεν τον αντιμετωπίζουμε.
Βιβλιογραφία
Giovanny J. Martínez-Colón, et al. SARS-CoV-2 infects human adipose tissue and elicits an inflammatory response consistent with severe COVID-19. bioRxiv preprint doi: https://doi.org/10.1101/2021.10.24.465626. This article is a preprint and has not been certified by peer review.
