Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί σαφές ότι η υγεία της καρδιάς και η υγεία του εγκεφάλου συνδέονται.
Δεδομένα από διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι η αυστηρότερη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης σχετίζεται με βελτιωμένη γνωστική λειτουργία.
Γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών νοσημάτων και καρδιακής ανεπάρκειας και μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών επεισοδίων και θανάτου από καρδιακά επεισόδια. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, τα νεότερα δεδομένα έχουν δείξει ότι αυτή η ίδια υγιής για την καρδιά συμπεριφορά, η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, είναι επίσης καλή για τον εγκέφαλο. Η πρόληψη και η θεραπεία της υπέρτασης μειώνει τον κίνδυνο για πρώιμη άνοια και σίγουρα μειώνει δραματικά την πιθανότητα εγκεφαλικού επεισοδίου. Υπάρχει μια ισχυρή σύνδεση εδώ.
Στη μελέτη SPRINT MIND, οι ασθενείς στους οποίους έγινε εντατική ρύθμιση της ΑΠ είχαν σημαντική μείωση του κινδύνου για ήπια γνωστική εξασθένηση σε σύγκριση με εκείνους στους οποίους έγινε η τυπική ρύθμιση της ΑΠ (18,3 περιπτώσεις ανά 1.000 ανθρωπο-έτη έναντι 14,6 περιπτώσεων ανά 1.000 ανθρωπο-έτη, HR = 0,81; 95% CI, 0,69-0,95). Το ίδιο παρατηρήθηκε στον κίνδυνο συνδυασμένου ποσοστού είτε πιθανής άνοιας είτε ήπιας γνωστικής εξασθένησης (24,1 περιπτώσεις ανά 1.000 ανθρωπο-έτη έναντι 20,2 περιπτώσεις ανά 1.000 ανθρωπο-έτη· HR = 0,85· 95% CI, 0,74-0,97).
Άλλα δεδομένα από τη μελέτη PESA έδειξαν ότι η υπέρταση και άλλοι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου συσχετίστηκαν με γνωστική εξασθένηση σε ασθενείς με αθηροσκλήρωση.
Πολλαπλοί καθοριστικοί παράγοντες υγείας (κοινωνικοί, περιβαλλοντικοί, βιολογικοί/γενετικοί/επιγενετικοί, ψυχοκοινωνικοί, οικονομικοί, υγειονομικής περίθαλψης, κ.λπ.) συμβάλλουν στον κίνδυνο άνοιας, τη συχνότητα εμφάνισης, την ηλικία έναρξης, τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα μεταξύ ομάδων με καρδιαγγειακά νοσήματα και πληθυσμούς με ανισότητα στην υγεία. Το πώς αυτά συμβάλλουν στον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και άνοιας, την ανθεκτικότητα και τα δυσμενή αποτελέσματα σε αυτούς τους διάφορους πληθυσμούς σε όλη τη διάρκεια της ζωής είναι εξαιρετικά σημαντικό.
Η εξήγηση της σύνδεσης καρδιάς και εγκεφάλου
Η σύνδεση μεταξύ της υγείας της καρδιάς και της υγείας του εγκεφάλου δεν είναι μια νέα έννοια. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε.
Οι κλινικοί γιατροί δεν πρέπει να εκπλήσσονται από τη σύνδεση. Οι μηχανισμοί που επηρεάζουν τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, όπως η κυκλοφορική λειτουργία και η ακεραιότητα του επιθηλίου στα αιμοφόρα αγγεία, είναι ακριβώς οι ίδιοι που μας βοηθούν να διατηρήσουμε τη λειτουργία του εγκεφάλου τόσο από εγκεφαλικό επεισόδιο όσο και από άνοια.
Το AHA Stroke Council εξέδωσε μια επιστημονική δήλωση τον Ιούνιο για να βοηθήσει τους γιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης να εντοπίσουν και να αξιολογήσουν τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για γνωστική έκπτωση, συμπεριλαμβανομένων παραγόντων που επηρεάζουν επίσης την καρδιά όπως υπέρταση, διαβήτης, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, παχυσαρκία, κακή διατροφή, υπερλιπιδαιμία, το κάπνισμα και η υπερβολική χρήση αλκοόλ.
Ένα παράδειγμα σύνδεσης της καρδιάς με τον εγκέφαλο είναι μια πολύ συχνή αρρυθμία, η κολπική μαρμαρυγή. Η κολπική μαρμαρυγή αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο. Γνωρίζουμε ότι το εγκεφαλικό επεισόδιο οδηγεί σε γνωστική εξασθένηση. Ακόμη όμως και ασθενείς που δεν υπέστησαν ποτέ εγκεφαλικό μπορεί να παρουσιάζουν γνωστική εξασθένηση.
Στην κλινική μελέτη SPRINT MIND, διαπιστώθηκε ότι όταν η αρτηριακή πίεση μειώθηκε εντατικά, οι βλάβες της λευκής ουσίας, που συχνά βλέπουμε στη μαγνητική τομογραφία, ήταν μικρότερες, κάτι που είναι μια καλή ένδειξη ότι μπορούμε να τροποποιήσουμε τις αρνητικές επιδράσεις στον εγκέφαλο μέσω της ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης.
Μέσω της SPRINT MIND, συνεχίζουμε επίσης να μαθαίνουμε ότι οι αλλαγές στη γνωστική λειτουργία μπορούν να τροποποιηθούν εάν ρυθμίσουμε εντατικά την αρτηριακή πίεση σε αυτούς τους ασθενείς. Η SPRINT MIND από μόνη της ήταν καθοριστική για το πώς σκεφτόμαστε την αρτηριακή πίεση και τη γνωστική λειτουργία, και δίνει στον κλινικό ιατρό, και ειδικά στον καρδιολόγο και τον ιατρό πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ένα καλό λόγο να εξετάσει το ενδεχόμενο να μιλήσει για την υγεία του εγκεφάλου όταν συζητούν για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης με τους ασθενείς τους.
Πολλοί παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα τόσο στην υγεία του εγκεφάλου όσο και στην υγεία της καρδιάς. Όπως ανφέρθηκε, η κολπική μαρμαρυγή αυξάνει τον κίνδυνο για γνωστική έκπτωση. Οι καρδιολόγοι θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν τον στόχο της διατήρησης της υγείας του εγκεφάλου ως έναν από τους κινητήριους παράγοντες για τη διάγνωση και τη θεραπεία παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου στους ασθενείς τους, την τακτική άσκηση και την υγιεινή διατροφή, εκτός από τη διατήρηση της καρδιαγγειακής υγείας και την αποφυγή του κινδύνου για καρδιαγγειακά επεισόδια όπως το εγκεφαλικό και το έμφραγμα.
Στη μελέτη PESA, οι ερευνητές εξέτασαν τη συσχέτιση μεταξύ του εγκεφαλικού μεταβολισμού με τους παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου και την επιβάρυνση της αθηρωματικής πλάκας στις καρωτίδες και τις μηριαίες αρτηρίες μεταξύ 547 ασυμπτωματικών συμμετεχόντων με στοιχεία υποκλινικής αθηροσκλήρωσης (μέση ηλικία 50 έτη, 82% άνδρες).
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η πρόσληψη 18F-φθοροδεοξυγλυκόζης από τον εγκέφαλο είχε αντίστροφη συσχέτιση με τον δείκτη κινδύνου Framingham 30 ετών, ο οποίος διαπιστώθηκε ότι οφείλεται κυρίως στην ύπαρξη υπέρτασης. Επιπλέον, το φορτίο της καρωτιδικής πλάκας συσχετίστηκε αντιστρόφως με την πρόσληψη 18F-φθοροδεσοξυγλυκόζης από τον εγκέφαλο, ακόμη και μετά από προσαρμογή για 30ετή βαθμολογία κινδύνου Framingham.
Εάν λοιπό θέλετε να ζήσετε στα 70 και τα 80 σας χωρίς προβλήματα με την υγεία του εγκεφάλου, τότε καλύτερα να αρχίσετε να δίνετε προσοχή στην καλή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Γνωρίζουμε πόσο δύσκολο μπορεί να είναι να κάνουμε τους μεσήλικες ή ηλικιωμένους ασθενείς μας να πάρουν το φάρμακο για την αρτηριακή πίεση. Αλλά τώρα, μπορούμε να τους πούμε οριστικά ότι γνωρίζουμε ότι η αρρύθμιστη αρτηριακή πίεση θα επιταχύνει τη γνωστική εξασθένηση και ακόμη και πιθανώς να οδηγήσει σε άνοια ή άλλα νοσήματα, όπως η νόσος του Πάρκινσον. Αυτές οι πληροφορίες μπορεί να οδηγήσουν σε καλύτερη συμμόρφωση με τη λήψη των φαρμάκων τους. Πρέπει να γνωρίζουμε τη διαρκώς αυξανόμενη σημασία μεταξύ της υγείας της καρδιάς και της υγείας του εγκεφάλου.
Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για θεραπείες που θα βοηθήσουν στη μείωση της εξέλιξης της γνωστικής έκπτωσης. Προς το παρόν όμως, ο μεγάλος μας ρόλος είναι να διασφαλίσουμε ότι αντιμετωπίζουμε σωστά τα καρδιαγγειακά νοσήματα ώστε να μην επηρεάζουν τον εγκέφαλο. Αυτό περιλαμβάνει την αθηροσκλήρωση και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, αλλά και τη μείωση των εγκεφαλικών επεισοδίων από την αθηροσκλήρωση και την κολπική μαρμαρυγή, κάτι που θα οδηγήσει στη μείωση της γνωστικής έκπτωσης στους ασθενείς μας.
Βιβλιογραφία
Cortes-Canteli M, et al. J Am Coll Cardiol. 2021;doi:10.1016/j.jacc.2020.12.027.
Lazar RM, et al. Stroke. 2021;doi:10.1161/STR.0000000000000367.
Williamson JD, et al. JAMA. 2019;doi:10.1001/jama.2018.21442.
