Τα συμπληρώματα βιταμίνης D3, όταν λαμβάνονταν σε ποσότητες που υπερέβαιναν τη συνιστώμενη ημερήσια δόση, δεν μείωσαν την εμφάνιση σημαντικών επεισοδίων καρδιαγγειακής νόσου ή διηθητικού καρκίνου στους ηλικιωμένους, όπως έδειξαν τα αποτελέσματα μιας τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης μελέτης 5 ετών.
Το NIH συνιστά στους ενήλικες ηλικίας 51 έως 70 ετών να καταναλώνουν 600 IU βιταμίνης D καθημερινά και οι ενήλικες ηλικίας 70 ετών και άνω να καταναλώνουν 800 IU ημερησίως. Ωστόσο, προηγούμενη δημοσιευμένη έρευνα έχει δείξει ότι 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως μπορεί να έχουν ελλιπή ή ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D.
Ο Jyrki K. Virtanen, PhD, αναπληρωτής καθηγητής διατροφής και δημόσιας υγείας στο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και Κλινικής Διατροφής στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Φινλανδίας, και οι συνεργάτες του εξέτασαν δεδομένα από 2.495 «γενικά υγιείς» ηλικιωμένους λευκούς (μέση ηλικία 68,2 έτη, 43% γυναίκες) που ζούσαν στη Φινλανδία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η τοποθεσία της χώρας στο βόρειο ημισφαίριο περιορίζει τη δερματική παραγωγή βιταμίνης D στους καλοκαιρινούς μήνες. Στη μελέτη, οι περισσότεροι από τους ενήλικες έδωσαν το αρχικό δείγμα αίματος την άνοιξη, το φθινόπωρο ή τον χειμώνα, «καθιστώντας απίθανο» ότι η παραγωγή βιταμίνης D στο δέρμα συνέβαλε στα αρχικά επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D στον ορό των ενηλίκων.
Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν σε μια κατά προσέγγιση αναλογία 1:1:1 για να λάβουν είτε 1.600 IU βιταμίνης D3 ημερησίως, 3.200 IU βιταμίνης D3 ημερησίως ή εικονικό φάρμακο. Όλοι οι συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έλαβαν εικονικό φάρμακο, είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τα δικά τους συμπληρώματα βιταμίνης D έως και 800 IU την ημέρα. Ωστόσο, οι περισσότεροι συμμετέχοντες είπαν ότι δεν χρησιμοποίησαν προσωπικά συμπληρώματα βιταμίνης D κατά την περίοδο της μελέτης, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Οι περισσότεροι συμμετέχοντες (n = 1.944) παρακολουθήθηκαν μέσω ετήσιων ερωτηματολογίων και δεδομένων εθνικού μητρώου. Οι ερευνητές αξιολόγησαν μια αντιπροσωπευτική υποομάδα 551 ενηλίκων κατά τη διάρκεια πιο λεπτομερών, προσωπικών επισκέψεων. Οι συμμετέχοντες στην υποκοομάδα έτειναν να είναι νεότεροι, έχουν ανώτερη εκπαίδευση, ήταν πιο πιθανό να είναι παντρεμένοι, πιο πιθανό να καταναλώνουν τα δικά τους συμπληρώματα βιταμίνης D και βαθμολόγησαν την υγεία τους ως «καλή» ή «εξαιρετική», είχαν κάνει διακοπές σε μια ηλιόλουστη τοποθεσία πιο συχνά τους προηγούμενους 12 μήνες και πιο συχνά χρησιμοποιούσαν αντηλιακό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Ένα σημαντικό συμβάν καρδιαγγειακής νόσου – το οποίο ορίστηκε ως σύνθετο τελικό σημείο εμφράγματος του μυοκαρδίου, εγκεφαλικού επεισοδίου και θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο – εμφανίστηκε στο 4,9% της ομάδας του εικονικού φαρμάκου, στο 5% των 1.600 IU ημερησίως (HR έναντι εικονικού φαρμάκου = 0,97; 95% CI, 0,63-1,49) και στο 4,3% της ημερήσιας δόσης των 3.200 IU (HR έναντι εικονικού φαρμάκου = 0,84; 95% CI, 0,54-1,31) κατά την περίοδο παρακολούθησης. Διηθητικός καρκίνος διαγνώστηκε στο 4,9% της ομάδας του εικονικού φαρμάκου, στο 5,8% της ημερήσιας δόσης των 1.600 IU (HR έναντι εικονικού φαρμάκου = 1,14, 95% CI, 0,75-1,72) και στο 4,8% των 3.200 IU ημερήσιας δόσης (HR vs. εικονικό φάρμακο = 0,95, 95% CI, 0,61-1,47). Δεκαεννέα ενήλικες είχαν ως πρώτο περιστατικό το θάνατο κατά τη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης. Δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στα ποσοστά συμβάντων μεταξύ των τριών κοορτών.
Μεταξύ των συμμετεχόντων στην υποομάδα, η μέση αρχική συγκέντρωση 25-υδροξυβιταμίνης D στον ορό ήταν 75 nmol/L. Μετά από 1 έτος, αυτές οι συγκεντρώσεις ήταν 73 nmol/L στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου, 100 nmol/L στην ημερήσια κοόρτη των 1.600 IU και 120 nmol/L στην ημερήσια κοόρτη των 3.200 IU. Μεταξύ 1.609 ενηλίκων που συμπλήρωσαν το τελευταίο ερωτηματολόγιο, το 74,8% είπε ότι είχε καταναλώσει όλα τα χάπια κατά τη διάρκεια της μελέτης και το 95,3% είπε ότι κατανάλωσε το 80% ή περισσότερα από τα χάπια.
Συμπερασματικά, η συμπλήρωση βιταμίνης D3 με 1.600 ή 3.200 IU/ημέρα για 5 χρόνια δεν μείωσε τη συχνότητα εμφάνισης σημαντικών συμβάντων καρδιαγγειακής νόσου, τυχόν διηθητικού καρκίνου ή θνησιμότητας σε γενικά υγιείς και κυρίως επαρκείς σε βιταμίνη D ηλικιωμένους στη Φινλανδία. Όπως και σε άλλες παρόμοιες μεγάλες δοκιμές με κυρίως μηδενικά ευρήματα, τα βασικά επίπεδα βιταμίνης D ήταν επαρκή στη μεγάλη πλειοψηφία των συμμετεχόντων. Οι μελλοντικές δοκιμές συμπληρωμάτων βιταμίνης D θα πρέπει να επικεντρωθούν στη στρατολόγηση συμμετεχόντων με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα.
Ποιές τροφές είναι πλούσιες σε βιατμίνη D;
- Λιπαρά ψάρια, όπως ο τόνος, το σκουμπρί και ο σολομός.
- Τρόφιμα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D, όπως ορισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα, χυμός πορτοκαλιού, γάλα σόγιας και δημητριακά
- Μοσχαρίσιο συκώτι
- Τυρί
- Κρόκοι αυγών
- Για να λάβετε βιταμίνη D από τα τρόφιμα, τα ψάρια είναι μια καλή επιλογή. Τρεις ουγγιές μαγειρεμένου σολομού έχει περίπου 570 διεθνείς μονάδες (IU).
Βιβλιογραφία
Taking high-dose vitamin D supplements for five years did not affect the incidence of cardiovascular disease or cancer. https://www.eurekalert.org/news-releases/939321. Published Jan. 5, 2022.
Virtanen JK, et al. Am J Clin Nutr. 2022;doi:10.1093/ajcn/nqab419.
Vitamin D. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/.
