Όλοι γνωρίζουμε ότι ένα ή δύο ποτήρια κρασί μπορούν να βοηθήσουν να χαλαρώσουμε . Αλλά το αλκοόλ μπορεί επίσης να έχει έντονες επιπτώσεις στο καρδιαγγειακό μας σύστημα τις αμέσως επόμενες ώρες μετά την κατανάλωσή του, με αποτέλεσμα η καρδιά μας να χτυπά πιο γρήγορα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Και γενικά, όσο περισσότερο πίνουμε, τόσο μεγαλύτερη είναι η αύξηση του καρδιακού μας παλμού (ή πιο σωστά της καρδιακής συχνότητας).
Για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες, η προσωρινή αύξηση του καρδιακού ρυθμού που προκαλείται από ένα ή δύο ποτά πιθανώς δεν είναι κάτι που πρέπει να ανησυχεί. Αλλά θα μπορούσε να αποτελεί πρόβλημα για άτομα που έχουν παθήσεις που προκαλούν ακανόνιστους καρδιακούς ρυθμούς, όπως η κολπική μαρμαρυγή ή άλλοι τύποι αρρυθμιών, ή για εκείνους που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο καρδιακών ή εγκεφαλικών επεισοδίων.
Πέρυσι, μια ομάδα ερευνητών ανέλυσε τα δεδομένα από 32 διαφορετικές κλινικές μελέτες κατανάλωσης αλκοόλ στις οποίες συμμετείχαν 767 άτομα. Οι περισσότεροι ήταν υγιείς νεαροί άνδρες ηλικίας 20 – 40 ετών. Διαπίστωσαν διαφορετικά μοτίβα στο πώς το αλκοόλ επηρέαζε τους καρδιακούς παλμούς και τις μετρήσεις της αρτηριακής τους πίεσης λίγο μετά το ποτό.
Ποια είναι η επίδραση του αλκοόλ στην καρδιά;
Σε γενικές γραμμές, ο φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός ηρεμίας για τους ενήλικες είναι μεταξύ 60 και 100 παλμών ανά λεπτό. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση ενός συνηθισμένου ποτού – που γενικά ορίζεται ως μια μπύρα 340 γραμμαρίων, ένα ποτήρι κρασί 140 γραμμαρίων ή ένα κοκτέιλ που περιέχει 40 γραμμάρια ποτό – τείνει να ανεβάζει τους καρδιακούς παλμούς κατά περίπου πέντε παλμούς ανά λεπτό στις επόμενες έξι ώρες. Με δύο ή περισσότερα ποτά, η αύξηση της καρδιακής συχνότητας ήταν μεγαλύτερη και οι καρδιακοί παλμοί παρέμειναν ελαφρώς αυξημένοι έως και 24 ώρες αργότερα.
Πώς επιδρά στην αρτηριακή πίεση;
Το αλκοόλ είχε επίσης σημαντικές επιδράσεις στην αρτηριακή πίεση. Ένα μόνο ποτό είχε μικρή επίδραση στην αρτηριακή πίεση, αλλά όταν οι άνθρωποι κατανάλωναν δύο ποτά, παρουσίαζαν μια μικρή πτώση στα επίπεδα της αρτηριακής τους πίεσης τις επόμενες ώρες. Ωστόσο, όταν ήπιαν περισσότερα από δύο ποτά, είδαν τα επίπεδα της αρτηριακής τους πίεσης να πέφτουν στην αρχή και στη συνέχεια να αρχίζουν να ανεβαίνουν και τελικά παρέμειναν ελαφρώς αυξημένα επί περίπου 13 ώρες.
Τα ευρήματα για την αρτηριακή πίεση φαίνεται να ταυτίζονται με άλλες μελέτες που έχουν δείξει ότι η ελαφριά κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να είναι ελαφρώς ευεργετική για την καρδιαγγειακή υγεία, προκαλώντας διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και πτώση της αρτηριακής πίεσης, αλλά ότι η κατανάλωση περισσότερων από δύο ποτών σε μία περίπτωση μπορεί να στρεσάρει το καρδιαγγειακό σύστημα.
Τι γίνεται με το βραδυνό ποτό;
Είναι σύνηθες οι άνθρωποι να πίνουν το βράδυ. Έτσι, οι επιστήμονες εξέτασαν επίσης τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι καταναλώνουν αλκοόλ πριν πάνε για ύπνο. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2021, οι ερευνητές στρατολόγησαν 26 άνδρες και γυναίκες και τους έβαλαν να περάσουν τρεις νύχτες σε ένα εργαστήριο όπου παρακολουθούνταν καθώς κοιμόντουσαν. Σε μια περίπτωση, οι συμμετέχοντες κατανάλωναν τις θεωρούμενες «μέτριες» ποσότητες αλκοόλ πριν πάνε για ύπνο: οι γυναίκες έπιναν ένα ποτήρι κρασί και οι άντρες δύο ποτήρια κρασί. Σε ένα άλλο βράδυ, οι συμμετέχοντες ήπιαν μεγαλύτερες ποσότητες: οι γυναίκες ήπιαν τρία ποτήρια κρασί και οι άντρες τέσσερα. Την τρίτη νύχτα, δόθηκε σε όλους μη αλκοολούχο κρασί, το οποίο χρησίμευσε ως εικονικό φάρμακο (placebo).
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν οι άνθρωποι έπιναν μέτριες ποσότητες κρασιού, οι νυχτερινοί καρδιακοί παλμοί αυξάνονταν κατά 4% σε σύγκριση με όταν δεν έπιναν αλκοόλ. Όμως οι καρδιακοί τους παλμοί επέστρεψαν στο φυσιολογικό τις πρωινές ώρες. Ωστόσο, όταν οι άνθρωποι έπιναν μεγαλύτερες ποσότητες, οι νυχτερινοί καρδιακοί παλμοί αυξάνονταν κατά 14% και παρέμεναν αυξημένοι μέχρι το πρωί. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι το αλκοόλ, ειδικά όταν καταναλώνεται σε μεγαλύτερες ποσότητες, μείωσε προσωρινά τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού των συμμετεχόντων. Μια υψηλότερη μεταβλητότητα είναι γενικά σημάδι καλύτερης καρδιαγγειακής ικανότητας.
Το αλκοόλ αυξάνει την καρδιακή συχνότητα
Μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 εξέτασε πώς το αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει τον καρδιακό ρυθμό σε κοινωνικά περιβάλλοντα. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στο Oktoberfest του Μονάχου, το μεγαλύτερο δημόσιο φεστιβάλ μπύρας στον κόσμο. Οι ερευνητές στρατολόγησαν περισσότερους από 3.000 άνδρες και γυναίκες που έπιναν. Έλεγξαν τις συγκεντρώσεις αλκοόλ στο αίμα τους και τους έκαναν ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) για να αξιολογήσουν την καρδιακή τους λειτουργία. Διαπίστωσαν ότι περίπου το 26% των γλεντζέδων είχαν καρδιακό ρυθμό σε ηρεμία πάνω από 100 παλμούς ανά λεπτό, μια επικίνδυνη αλλά όχι απειλητική για τη ζωή κατάσταση γνωστή ως φλεβοκομβική ταχυκαρδία. Περίπου το 5 έως 6% των συμμετεχόντων παρουσίασαν άλλους τύπους ακανόνιστων καρδιακών παλμών που θεωρούνται πιο επικίνδυνοι, συμπεριλαμβανομένης της κολπικής μαρμαρυγής, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια. Όσο υψηλότερες είναι οι συγκεντρώσεις αλκοόλ στην αναπνοή των συμμετεχόντων, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να έχουν έναν από αυτούς τους ακανόνιστους καρδιακούς ρυθμούς.
Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι γενικά, η καρδιακή συχνότητα ανεβαίνει συνεχώς με την αύξηση των επιπέδων αλκοόλ στο αίμα, αλλά δεν παρουσιάζουν όλοι το ίδιο επίπεδο ευαισθησίας. Μερικοί άνθρωποι αντιδρούν πιο έντονα με μεγαλύτερη καρδιακή συχνότητα συγκριτικά προς άλλους, χωρίς να είναι σαφές γιατί συμβαίνει αυτό. Μερικοί άνθρωποι μπορεί απλώς να είναι πιο ανθεκτικοί στο αλκοόλ.
Πόσο μπορούμε να πίνουμε με ασφάλεια;
Για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες, η αύξηση της καρδιακής συχνότητας ως απόκριση στο αλκοόλ δεν είναι ανησυχητική, ειδικά εάν πίνετε με μέτρο, κάτι που ορίζεται ως όχι περισσότερο από ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και έως δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες. Μια αύξηση της καρδιακής συχνότητας από 60 σε 80 έως 100 παλμούς το λεπτό δεν προκαλεί ανησυχία και απλώς αντανακλά την επίδραση του αλκοόλ, αν και θα πρέπει να ανησυχείτε εάν αισθανθείτε ταχυπαλμία μετά το ποτό. Το smartwatch σας ειδοποιεί για έναν μη φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό, όπως η κολπική μαρμαρυγή.
Θα πρέπει επίσης να είστε προσεκτικοί εάν έχετε ισχυρούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση διαταραχής του καρδιακού ρυθμού, όπως αυξημένη αρτηριακή πίεση ή στεφανιαία νόσο, ή εάν έχετε παρουσιάσει αρρυθμίες στο παρελθόν. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Annals of Internal Medicine διαπίστωσε ότι μόνο ένα κουτάκι μπύρα ή ένα ποτήρι κρασί θα μπορούσε να προκαλέσει επεισόδιο κολπικής μαρμαρυγής σε άτομα που έχουν ιστορικό της πάθησης αυτής.
Στα άτομα με αρρυθμίες το αλκοόλ απαγορεύεται;
Τα άτομα με αρρυθμίες μπορούν να πίνουν αλκοόλ, αλλά θα πρέπει να το κάνουν μόνο περιστασιακά, περιοριζόμενοι σε ένα απλό ποτό όχι περισσότερες από τρεις ή τέσσερις φορές την εβδομάδα. Η πλήρης αποφυγή του αλκοόλ, ωστόσο, θα μπορούσε να κάνει μεγάλη διαφορά. Έχει φανεί σε μελέτες ότι στα άτομα με υποτροπιάζουσες αρρυθμίες που έπιναν τακτικά, η διακοπή του αλκοόλ μείωσε το ποσοστό των επεισοδίων αρρυθμίας στο μισό.
Βιβλιογραφία
Sara Tasnim, et al. Effect of alcohol on blood pressure. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Jul 1;7(7):CD012787.
University Health Network. “One Drink Of Red Wine Or Alcohol Is Relaxing To Circulation, But Two Drinks Are Stressful.” ScienceDaily. ScienceDaily, 13 February 2008.
Massimiliano de Zambotti, et al. Impact of evening alcohol consumption on nocturnal autonomic and cardiovascular function in adult men and women: a dose-response laboratory investigation. Sleep. 2021 Jan 21;44(1):zsaa135. doi: 10.1093/sleep/zsaa135.
Stefan Brunner, et al. Alcohol consumption, sinus tachycardia, and cardiac arrhythmias at the Munich Octoberfest: results from the Munich Beer Related Electrocardiogram Workup Study (MunichBREW). Eur Heart J. 2017 Jul 14; 38(27): 2100–2106.
Aleksandr Voskoboinik, et al. Alcohol Abstinence in Drinkers with Atrial Fibrillation. N Engl J Med
. 2020 Jan 2;382(1):20-28. doi: 10.1056/NEJMoa1817591.
