Η χορήγηση χαμηλής δόσης rivaroxaban επί 1 μήνα μετά το εξιτήριο απέτρεψε μερικά επεισόδια φλεβοθρόμβωσης σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Η θεραπευτική αντιπηκτική αγωγή μετά την έξοδο από το νοσοκομείο δεν ωφελεί τους ασθενείς μέτριου κινδύνου που αναρρώνουν από τον COVID-19, αλλά δεν είναι σαφές εάν οι ασθενείς υψηλού κινδύνου μπορεί να ωφεληθούν.
Σε πρόσφατη μελέτη περιλήφθηκαν 320 ασθενείς (από 14 νοσοκομεία) με COVID-19 και υψηλό κίνδυνο για φλεβοθρόμβωση (VTE), με βάση τον αυξημένο δείκτη κινδύνου IMPROVE VTE (≥4) ή τον μέτριο δείκτη κινδύνου IMPROVE VTE (2–3) συν αυξημένο επίπεδο D-διμερούς (>500 ng/dL).
Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν είτε rivaroxaban (10 mg ημερησίως) για 35 ημέρες μετά την έξοδο ή τίποτε. Όλοι οι ασθενείς έλαβαν την καθιερωμένη θρομβοπροφύλαξη κατά τη νοσηλεία τους καθώς και υπερηχογράφημα κάτω άκρων και αξονική αγγειογραφία πνευμόνων με σκιαγραφικό στις 35 ημέρες μετά την έξοδο. Ασθενείς με κάθαρση κρεατινίνης <30 mL/λεπτό, ενεργό καρκίνο, γαστρεντερικό έλκος ή διπλή αντιαιμοπεταλιακή θερεπεία αποκλείστηκαν. Οι μισοί ασθενείς είχαν νοσηλευθεί στην εντατική κατά τη διάρκεια της νοσηλείας.
Η πρωταρχική έκβαση της συμπτωματικής ή ασυμπτωματικής VTE ή της αρτηριακής εμβολής ή του θανάτου που σχετίζεται με καρδιαγγειακά ήταν σημαντικά χαμηλότερη στην ομάδα του rivaroxaban από ό,τι στην ομάδα που δεν έλαβε θεραπεία (3% έναντι 9%· αριθμός που απαιτείται για θεραπεία, 16). Αυτή η διαφορά οφείλεται κυρίως σε σημαντικά χαμηλότερο συμπτωματικό ή θανατηφόρο VTE (0,6% έναντι 5,0%, Number Needed to Treat 23). Δεν παρουσιάστηκε σημαντική αιμορραγία σε καμία από τις δύο ομάδες.
Αυτή είναι η πρώτη τυχαιοποιημένη μελέτη που καταδεικνύει όφελος για την θρομβοπροφύλαξη μετά τη νοσηλεία σε ασθενείς που αναρρώνουν από τον COVID-19. Ο περιορισμός της προφύλαξης σε ασθενείς υψηλού κινδύνου και η χρήση χαμηλών δόσεων αντιπηκτικών ήταν τα κλειδιά για την επίτευξη οφέλους χωρίς βλάβη. Μεγαλύτερες μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη (π.χ. ACTIV-4c) για να επιβεβαιώσουν αυτά τα αποτελέσματα, αλλά οι κλινικοί γιατροί μπορεί να εξετάσουν το ενδεχόμενο χορήγησης επί 1 μήνα από του στόματος αντιπηκτικής αγωγής χαμηλής δόσης κατά το εξιτήριο σε ασθενείς υψηλότερου κινδύνου.
Βιβλιογραφία
Ramacciotti E et al. Rivaroxaban versus no anticoagulation for post-discharge thromboprophylaxis after hospitalisation for COVID-19 (MICHELLE): An open-label, multicentre, randomised, controlled trial. Lancet 2022 Jan 1; 399:50.
opes RD et al. Therapeutic versus prophylactic anticoagulation for patients admitted to hospital with COVID-19 and elevated D-dimer concentration (ACTION): An open-label, multicentre, randomised, controlled trial. Lancet 2021 Jun 12; 397:2253.
IMPROVE Risk Score for Venous Thromboembolism (VTE). https://www.mdcalc.com/improve-risk-score-venous-thromboembolism-vte
