Η μεταβολική προσαρμογή – δηλαδή η επιβράδυνση του μεταβολισμού ως απόκριση στη μείωση του βάρους – αυξάνει το χρόνο που απαιτείται για την επίτευξη ενός στόχου χαμηλότερου βάρους, αναφέρει μια νέα μελέτη σε προεμμηνοπαυσιακές υπέρβαρες γυναίκες.
Και οι 65 νεαρές και μεσήλικες υπέρβαρες γυναίκες με καθιστική ζωή που ακολουθούσαν δίαιτα χαμηλών θερμίδων (800 θερμίδες/ημέρα) πέτυχαν το στόχο του χαμηλότερου βάρος (που αντιστοιχεί σε δείκτη μάζας σώματος [ΔΜΣ] ≤ 25 kg/m2) μετά από 66 έως 252 ημέρες.
Αλλά μια γυναίκα με τη μεγαλύτερη μεταβολική προσαρμογή χρειαζόταν να παραμείνει στη δίαιτα για επιπλέον 70 ημέρες, σε σύγκριση με μια γυναίκα χωρίς μεταβολική προσαρμογή, για να φτάσει στο στόχο ΔΜΣ, αφού προσαρμοστεί για τη διατροφική τήρηση.
Η μελέτη από την Catia Martins, PhD, και τους συνεργάτες της δημοσιεύτηκε στις 27 Ιανουαρίου στο Obesity.
Αν και η τήρηση της δίαιτας είναι ξεκάθαρα ο πιο σημαντικός καθοριστικός παράγοντας του χρόνου για την επίτευξη των στόχων απώλειας βάρους, τα παρόντα ευρήματα έχουν μεγάλη κλινική σημασία, καθώς σημαίνουν ότι τα άτομα που αγωνίζονται να επιτύχουν στόχους απώλειας βάρους, παρά τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τη δίαιτα, μπορεί πράγματι να «υποφέρουν» από μεταβολική προσαρμογή κατά την προσπάθει απώλειας βάρους.
Ως εκ τούτου, οι κλινικοί γιατροί πρέπει να εξετάσουν τη μεταβολική προσαρμογή κατά την αξιολόγηση της ανθεκτικότητας στην μείωση του βάρους.
Υπάρχουν όμως και καλά νέα: Η μεταβολική προσαρμογή σταματά όταν το βάρος σταθεροποιείται
Αυτή η μελέτη δείχνει ότι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη διάρκεια παρέμβασης για την επίτευξη των στόχων μείωσης του βάρους μπορεί να οφείλεται στη μεταβολική προσαρμογή, ακόμη και όταν τηρείται αυστηρά η δίαιτα.
Η μεταβολική προσαρμογή, ενώ ακολουθείτε μια δίαιτα, καθιστά πιο δύσκολο να χάσετε το τελευταίο κιλό παρά να χάσετε το πρώτο κιλό γιατί όσο προχωρά η απώλεια βάρους αυξάνεται η μεταβολική προσαρμογή.
Ωστόσο, τα καλά νέα είναι ότι αυτός ο μηχανισμός εξαφανίζεται μόλις σταθεροποιηθεί το βάρος (δημιουργείται ένα νέο ενεργειακό ισοζύγιο) και δεν αποτελεί προγνωστικό δείκτη για την ανάκτηση βάρους μακροπρόθεσμα.
Η ομάδα δημοσίευσε μια μελέτη τον Αύγουστο του 2020 που δείχνει ότι η μεταβολική προσαρμογή δεν προβλέπει την ανάκτηση βάρους σε 1 χρόνο και μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε λίγους μήνες νωρίτερα, τον Μάιο του 2020, έδειξε ότι δεν αποτελεί εμπόδιο στη διατήρηση της απώλειας βάρους.
Τα ευρήματα της τρέχουσας μελέτης παρέχουν περαιτέρω στοιχεία για τους τρόπους με τους οποίους η φυσιολογία αντιστέκεται όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να χάσουν βάρος.
Ένας αμέτρητος αριθμός περιβαλλοντικών μεταβλητών και άλλοι κοινωνικοί καθοριστικοί παράγοντες της υγείας καθιστούν επίσης πρόκληση την απώλεια βάρους και τη συντήρηση για πολλά άτομα.
Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ακόμη και μια μέτρια απώλεια βάρους της τάξης του 5% του αρχικού σωματικού βάρους – πολύ μικρότερη από αυτή που φαίνεται σε αυτή τη μελέτη – σχετίζεται με κλινικά σημαντικές βελτιώσεις σε θέματα υγείας που σχετίζονται με το βάρος για πολλά άτομα.
16% απώλεια βάρους σε 5 εβδομάδες με δίαιτα 800 θερμίδων/ημέρα
Μέχρι τώρα δεν είναι σαφές εάν η μεταβολική προσαρμογή συμβάλλει στην αντίσταση στην απώλεια βάρους αυξάνοντας τον απαραίτητο χρόνο για την επίτευξη των στόχων απώλειας βάρους.
Για να το διερευνήσουν αυτό, η Martins και οι συνεργάτες της ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 36 λευκές γυναίκες και 29 μαύρες γυναίκες, ηλικίας 20 έως 41 ετών (μέση ηλικία 36 έτη), που είχαν μέσο ΔΜΣ 28,6 kg/m2 και είχαν συμμετάσχει στη δίαιτα δύο μελέτες (ROMEO και JULIET) που πραγματοποιήθηκαν στο ίδρυμα της Martins.
Οι συμμετέχοντες έλαβαν τροφή που περιείχε 20% έως 22% λιπαρά, 20% έως 22% πρωτεΐνες και 56% έως 58% υδατάνθρακες που παρέχονται από την ερευνητική κουζίνα του κέντρου.
Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες συμμορφώθηκαν κατά 64% με τη δίαιτα και έχασαν 12,5 κιλά, απώλεια βάρους 16%, σε διάστημα 155 ημερών.
Η μεταβολική προσαρμογή μετρήθηκε 4 εβδομάδες μετά τη σταθεροποίηση του βάρους μετά την επίτευξη του στόχου απώλειας βάρους.
Κατά μέσο όρο, ο μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας των συμμετεχόντων μετά την απώλεια βάρους ήταν 46 kcal χαμηλότερος από αυτό που θα αναμενόταν για το χαμηλότερο σωματικό τους βάρος.
Η μεταβολική προσαρμογή μετά την απώλεια βάρους ήταν ένας σημαντικός προγνωστικός παράγοντας του χρόνου για την επίτευξη του στόχου απώλειας βάρους, μετά την προσαρμογή για την απώλεια βάρους στόχου, το ενεργειακό έλλειμμα και την τήρηση της δίαιτας (R 2 προσαρμοσμένο = 0,63, P < .001).
Τα ευρήματα της μελέτης μπορεί να μην γενικεύονται σε άνδρες, ηλικιωμένους ασθενείς ή άτομα με υψηλότερο ΔΜΣ. Ασφαλώς και απαιτείται περαιτέρω έρευνα σε έναν ευρύτερο πληθυσμό.
Βιβλιογραφία
Catia Martins, et al. Metabolic adaptation delays time to reach weight loss goals. Obesity (Silver Spring). 2022;30:400–406.
Catia Martins, et al. Metabolic adaptation is an illusion, only present when participants are in negative energy balance, The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 112, Issue 5, November 2020, Pages 1212–1218,
Catia Martins, et al. Metabolic adaptation is not a major barrier to weight-loss maintenance, The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 112, Issue 3, September 2020, Pages 558–565.
