Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος παραμένει αδιάγνωστη σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, ωστόσο η έγκαιρη αναγνώριση και θεραπεία θα μπορούσε να μειώσει τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική δήλωση της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (American Heart Association).
Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) πιστεύεται ότι επηρεάζει τουλάχιστον το 25% των ενηλίκων παγκοσμίως, σύμφωνα με το AHA. Εάν δεν γίνει κάποια ειδική εξέταση για τον εντοπισμό της NAFLD, αυτή η κατάσταση είναι συνήθως σιωπηλή μέχρι το σμείο που θα εμφανιστεί προχωρημένη και δυνητικά μη αναστρέψιμη ηπατική δυσλειτουργία. Οι ηπατικές επιπλοκές περιλαμβάνουν τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH), την κίρρωση ήπατος και το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Η NAFLD είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου για την αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο, μια κύρια αιτία θανάτου σε ασθενείς με την πάθηση.
Τα ποσοστά NAFLD αυξάνονται παγκοσμίως σε συνδυασμό με τα αυξανόμενα ποσοστά του αυξημένου Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και του μεταβολικού συνδρόμου, αλλά η πάθηση αυτή συνήθως ξεφεύγει της διάγνωσης. Αυτό έχει ως συνέεια οι ασθενείς να βιώσουν την εξέλιξη της νόσου, οδηγώντας σε ηπατικές και καρδιαγγειακές επιπλοκές. Η αποφυγή των παραγόντων κινδύνου για NAFLD σε συνδυασμό με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της NAFLD μπορεί να έχει τη δυνατότητα να μετριάσει τις μακροπρόθεσμες επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της κύριας αιτίας θανάτου από NAFLD, που είναι η καρδιαγγειακή νόσος.
Διάφοροι ειδικοί σε οκτώ επαγγελματικές ειδικότητες εξέδωσαν μια κοινή «έκκληση για δράση» το 2021 σχετικά με τους κινδύνους που σχετίζονται με το NAFLD και το NASH, καλώντας τους κλινικούς ιατρούς να συνεργαστούν και να ευθυγραμμίσουν τις στρατηγικές θεραπείας. Η νέα επιστημονική δήλωση, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology, είναι η πρώτη από το AHA που αντιμετωπίζει ειδικά τη NAFLD και τονίζει τις συσχετίσεις με την αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο (ASCVD), τις διαγνωστικές στρατηγικές, τον προσυμπτωματικό έλεγχο και τις πιθανές παρεμβάσεις.
Κίνδυνος NAFLD και ASCVD
Η δήλωση σημειώνει ότι η NAFLD είναι ένας «υποτιμημένος και ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου» για ASCVD, ακόμη και μετά από προσαρμογή για τους παράγοντες κινδύνου της ASCVD. Η υποκλινική καρδιαγγειακή νόσος και άλλοι παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου αυξάνονται μεταξύ των ατόμων με NAFLD ή NASH και η σοβαρότητα της NAFLD σχετίζεται με υψηλότερο επιπολασμό παραγόντων κινδύνου ASCVD όπως ο διαβήτης και η υπέρταση.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι πολλοί ασθενείς με NAFLD έχουν επίπεδα τρανσαμινασών σε φυσιολογικά επίπεδα, αν και συχνά πλησιάζουν το ανώτερο φυσιολογικό όριο.
Η βιοψία ήπατος είναι το χρυσό πρότυπο για τη διάγνωση της NAFLD και της NASH, αλλά η διαδικασία είναι δαπανηρή και έχει αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών. Υπάρχουν διαθέσιμες μη επεμβατικές διαγνωστικές επιλογές, όπως η ελαστογραφία ελεγχόμενης δόνησης (FibroScan), αλλά χρησιμοποιούνται ελάχιστα.
Πάντως τα φυσιολογικά ηπατικά ένζυμα δεν αποκλείουν τη διάγνωση της NAFLD και δυστυχώς αυτός είναι ένας βασικός λόγος που πολλοί ασθενείς παραμένουν αδιάγνωστοι.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι απαραίτητες για τη βελτίωση της υγείας των ασθενών με εγκατεστημένη NAFLD, καθώς και για την πρόληψη της ανάπτυξης της NAFLD σε ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο για την πάθηση. Η ανάπτυξη νέων, φθηνών, άμεσα διαθέσιμων εργαλείων προσυμπτωματικού ελέγχου θα βελτιώσει την επιτυχία μας στον εντοπισμό ασθενών με NAFLD. Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών παραγόντων θα επεκτείνει τις επιλογές μας για τη θεραπεία της NAFLD και της NASH.
Μηνύματα σχετικά με τον κίνδυνο NAFLD, NASH και CVD
- Οι περισσότεροι ασθενείς με ηπατική στεάτωση δεν εξελίσσονται σε NASH, κίρρωση ή ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα, αλλά μια υποομάδα θα εξελιχθεί. Οι απεικονιστικές εξετάσεις, σε συνδυασμό με τη βιοψία ήπατος, είναι απαραίτητες για την παρακολούθηση της σοβαρότητας και της εξέλιξης της νόσου.
- Η NAFLD εμφανίζεται σε συνδυασμό με αντίσταση στην ινσουλίνη, με ή χωρίς διαβήτη, παχυσαρκία (ιδιαίτερα σπλαχνική παχυσαρκία), μεταβολικό σύνδρομο και δυσλιπιδαιμία. Γενετικοί παράγοντες (μονογονικοί ή πολυγονικοί) ρυθμίζουν τον κίνδυνο ανάπτυξης NAFLD και εξέλιξης σε NASH.
- Η NAFLD μπορεί να θεωρηθεί ως ενισχυτής του καρδιαγγειακού κινδύνου όταν αξιολογείται ο κίνδυνος ASCVD σε ασθενείς.
- Η παρέμβαση στον τρόπο ζωής είναι η βασική θεραπευτική παρέμβαση για ασθενείς με NAFLD. Η τροποποίηση της διατροφής, η αυξημένη σωματική δραστηριότητα, η απώλεια βάρους και η αποφυγή αλκοόλ ενθαρρύνονται έντονα.
- Οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 μπορεί να βελτιώσουν μέτρια τη NAFLD σε συνδυασμό με τη βελτιωμένη γλυκαιμία, την απώλεια βάρους και τον μειωμένο κίνδυνο για μείζονα καρδιαγγειακά επεισόδια. Νέες πειραματικές φαρμακευτικές θεραπείες βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά οι περισσότερες έχουν μέτρια αποτελεσματικότητα και η τοξικότητα υπήρξε ένας περιοριστικός παράγοντας για ορισμένους παράγοντες.
Βιβλιογραφία
Duell PB, et al. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2022;doi:10.1161/ATV.0000000000000153.
