Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs) είναι σταθερά μεταξύ των 10 κορυφαίων συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Αν και οι ενδείξεις για τη μακροχρόνια χρήση τους είναι περιορισμένες, πολλοί ασθενείς συνεχίζουν να λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα για χρόνια ή και δεκαετίες. Αυτή η ενημέρωση κλινικής πρακτικής προσφέρει κάποιες οδηγίες για την ασφαλή διακοπή των PPI.
Αυτές οι συστάσεις βασίζονται σε γνώμες ειδικών, που υποστηρίζονται από βιβλιογραφική ανασκόπηση.
Οι πάροχοι πρωτοβάθμιας φροντίδας θα πρέπει να εξετάζουν και να τεκμηριώνουν τακτικά τις ενδείξεις για συνεχιζόμενη χρήση PPI. Οι μόνες σαφείς ενδείξεις για χρόνια χρήση (>8 εβδομάδες) είναι η επιπλεγμένη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (π.χ. σοβαρή διαβρωτική οισοφαγίτιδα, πεπτική στένωση), οισοφάγος Barrett, ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα, σύνδρομο Zollinger-Ellison, γαστροπροστασία σε χρήστες υψηλού κινδύνου μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και πιθανώς στην ιδιοπαθή πνευμονική ίνωση.
Στους περισσότερους άλλους ασθενείς, μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο διακοπής μετά την αξιολόγηση του κινδύνου για αιμορραγία από το γαστρεντερικό (GI). Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί ώστε να μην σταματήσουν οι PPI σε ασθενείς που λαμβάνουν πολλαπλά αντιθρομβωτικά φάρμακα ή με ιστορικό αιμορραγίας του γαστρεντερικού σωλήνα.
Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να προετοιμάσουν τους ασθενείς για την πιθανότητα αντιδραστικής υπερέκκρισης οξέος μετά τη διακοπή, η οποία μπορεί να διαρκέσει για εβδομάδες. Οι PPI μπορούν να μειωθούν ή να σταματήσουν απότομα – σε κάθε περίπτωση, οι ασθενείς μπορεί να έχουν κάποια συμπτώματα ανάκαμψης (rebound) που μπορούν να αντιμετωπιστούν με περιστασιακή χρήση PPI, με αναστολείς ισταμίνης-2 ή με αντιόξινα.
Οι περισσότεροι ασθενείς που λαμβάνουν PPI δύο φορές την ημέρα ή θεραπεία διπλής δόσης μπορούν να μειωθούν στη συνήθη δοση μία φορά την ημέρα. Ελάχιστα ερευνητικά στοιχεία υποστηρίζουν τις υψηλότερες δόσεις.
Οι PPI θα πρέπει να διακόπτονται λόγω έλλειψης ένδειξης για τη χορήγησή τους παρά λόγω ανησυχίας για ανεπιθύμητες ενέργειες: Αν και οι μελέτες παρατήρησης έχουν προκαλέσει ανησυχίες για μια ποικιλία ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με PPI, δεν έχουν αποδειχθεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες σε τυχαιοποιημένες μελέτες.
Αυτή η κατευθυντήρια οδηγία προτρέπει τους γενικούς γιατρούς να διακόψουν τους PPI στους περισσότερους ασθενείς που δεν έχουν καμμία από τις λίγες ενδείξεις που υπάρχουν για χρόνια χρήση. Η ανησυχία για ανεπιθύμητες ενέργειες δεν πρέπει να προκαλεί την διακοπή αυτών των φαρμάκων σε ασθενείς με ενδείξεις για θεραπεία με PPI. Υπάρχουν καθησυχαστικά αποτελέσματα ασφάλειας σε τυχαιοποιημένες μελέτες στις οποίες οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν για διάστημα έως και 3 ετών. Ωστόσο, πολλοί από τους ασθενείς λαμβάνουν PPI για πολύ περισσότερο από 3 χρόνια και δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν η χρόνια χρήση πολλών ετών μπορεί να ενέχει μικρούς κινδύνους για ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως ο καρκίνος του στομάχου.
Βιβλιογραφία
Targownik LE et al. AGA clinical practice update on de-prescribing of proton pump inhibitors: Expert review. Gastroenterology 2022 Apr; 162:1334.
Abrahami D et al. Proton pump inhibitors and risk of gastric cancer: Population-based cohort study. Gut 2022 Jan; 71:16.
