Η ανακάλυψη της ινσουλίνης πριν από 100 χρόνια ασφαλώς ήταν ένα ορόσημα στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1. Η αντιμετώπιση αυτής της νόσου από εκείνη την στιγμή ήταν μια μάχη σε δύο μέτωπα: πρώτον, η αναζήτηση αιτίας και θεραπείας για τη νόσο και δεύτερον, η προσπάθεια να γίνει η χορήγηση ινσουλίνης ασφαλέστερη, πιο αξιόπιστη και ευκολότερη.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες σημειώθηκε μια τεχνολογική επανάσταση στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1, με τους συνεχείς μετρητές γλυκόζης να μειώνουν την ανάγκη για επώδυνα τρυπήματα των δακτύλων και τις αντλίες ινσουλίνης που επιτρέπουν πιο ακριβή τιτλοποίηση των δόσεων ινσουλίνης.
Το όνειρο, φυσικά, ήταν να συνδυαστούν αυτές οι δύο τεχνολογίες, η συνεχής παρακολούθηση της γλυκόζης και οι αντλίες ινσουλίνης, ώστε να δημιουργηθούν τα λεγόμενα συστήματα κλειστού κυκλώματος – βασικά ένα τεχνητό πάγκρεας – που θα απέκλειαν την ανάγκη για οποιαδήποτε παρέμβαση από την πλευρά του ασθενούς, εκτός από την περιστασιακή αναπλήρωση μιας δεξαμενής ινσουλίνης.
Δεν είμαστε ακόμα εκεί, αλλά είμαστε πιο κοντά από ποτέ
Τα συστήματα κλειστού κυκλώματος για τη χορήγηση ινσουλίνης, όπως το σύστημα Tandem Control IQ, είναι ένα θαύμα της τεχνολογίας, αλλά δεν είναι ακριβώς hands-free. Οι χρήστες πρέπει να τροποποιήσουν τις ρυθμίσεις για τη χρήση της ινσουλίνης τους, να μετρήσουν τους υδατάνθρακες στα γεύματα και να ενημερώσουν το σύστημα ότι πρόκειται να φάνε αυτά τα γεύματα για να επιτρέψουν στον αλγόριθμο να χορηγήσει την κατάλληλη δόση ινσουλίνης.
Η αντιληπτή πολυπλοκότητα αυτών των συστημάτων μπορεί να ευθύνεται για τους λόγους για τους οποίους υπάρχουν σημαντικές διαφορές στη συνταγογράφηση συστημάτων κλειστού κυκλώματος. Τα παιδιά με χαμηλότερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο έχουν δραματικά λιγότερες πιθανότητες να λάβουν αυτές τις προηγμένες τεχνολογίες. Οι πάροχοι μπορεί να πιστεύουν ότι οι ασθενείς με χαμηλή μόρφωση ή κοινωνική υποστήριξη δεν είναι «ιδανικοί» για αυτές τις τεχνολογίες, παρόλο που οδηγούν σε αποδεδειγμένα καλύτερα αποτελέσματα.
Αυτό σημαίνει ότι το ευκολότερο μπορεί να είναι καλύτερο. Και ένα «βιονικό πάγκρεας», όπως αναφέρεται σε πρόσφατο άρθρο στο New England Journal of Medicine αυτή την εβδομάδα, είναι ακριβώς αυτό.
Σε γενικές γραμμές, είναι ένα άλλο σύστημα κλειστού κυκλώματος. Το βιονικό πάγκρεας ενσωματώνεται με μια συνεχή συσκευή παρακολούθησης γλυκόζης και χορηγεί ινσουλίνη όταν χρειάζεται. Αλλά ο αλγόριθμος φαίνεται να είναι λίγο πιο έξυπνος από αυτόν που έχουμε στις μέχρι τώρα συσκευές. Για παράδειγμα, ο ασθενής δεν χρειάζεται να παρέχει καμία πληροφορία σχετικά με τις συνήθεις δόσεις ινσουλίνης — μόνο το σωματικό του βάρος. Δεν χρειάζεται να μετρούν τους υδατάνθρακες στα γεύματα — απλώς να ενημερώνουν τη συσκευή πότε τρώνε και αν το γεύμα είναι η συνηθισμένη ποσότητα που τρώνε, περισσότερο ή λιγότερο. Ο αλγόριθμος μαθαίνει και προσαρμόζεται όσο περισσότερο χρησιμοποιείται.
Και σε αυτήν την τυχαιοποιημένη μελέτη, το έκανε εύκολα
Συνολικά 219 συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 2:1 προς το βιονικό πάγκρεας ή τη συνήθη θεραπεία για τον διαβήτη, αν και απαιτούνταν οι μάρτυρες (συγκριτική ομάδα) να χρησιμοποιούν συνεχή παρακολούθηση γλυκόζης. Οι συμμετέχοντες ήταν ηλικίας από 6 έως 79 ετών, η πλειοψηφία ήταν λευκοί και είχαν σχετικά υψηλό οικογενειακό εισόδημα. Η μέση γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (A1c) ήταν περίπου 7,8% κατά την έναρξη.
Μέχρι το τέλος της μελέτης, η A1c βελτιώθηκε σημαντικά στην ομάδα του βιονικού παγκρέατος, με μέσο όρο 7,3% έναντι 7,7% στην ομάδα της συνήθους θεραπείας. Αυτή η επίδραση ήταν πιο έντονη σε άτομα με υψηλότερη A1c κατά την έναρξη. Τα άτομα που τυχαιοποιήθηκαν στο βιονικό πάγκρεας πέρασαν επίσης περισσότερο χρόνο στο εύρος γλυκόζης στόχου των 70-180 mg/dL.
Αλλά η νέα τεχνολογία δεν είναι ποτέ χωρίς προβλήματα. Όσοι τυχαιοποιήθηκαν στο βιονικό πάγκρεας είχαν σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ανεπιθύμητων ενεργειών (244 συμβάντα σε 126 άτομα σε σύγκριση με 10 συμβάντα σε οκτώ άτομα στην ομάδα της συνήθους θεραπείας).
Αυτό όμως, είναι στην πραγματικότητα λίγο παραπλανητικό. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των συμβάντων ήταν υπεργλυκαιμικά επεισόδια λόγω αποτυχιών του σετ έγχυσης, τα οποία αναφέρονταν μόνο στην ομάδα του βιονικού παγκρέατος. Με άλλα λόγια, οι ασθενείς στην ομάδα ελέγχου που είχαν αποτυχία στο σετ έγχυσης (υποθέτοντας ότι χρησιμοποιούσαν αντλία ινσουλίνης) θα είχαν μόλις καλέσει τον γιατρό τους για να τακτοποιήσει τα πράγματα και δεν θα το ανέφεραν στην ομάδα μελέτης.
Ωστόσο, αυτά τα ανεπιθύμητα συμβάντα — όχι σοβαρά, αλλά συχνά — υπογραμμίζουν το γεγονός ότι το καλό λογισμικό δεν είναι το μόνο κλειδί για την επίλυση του προβλήματος κλειστού κυκλώματος. Χρειαζόμαστε επίσης καλό υλικό, υλικό που μπορεί να αντέξει την πολύ δραστήρια ζωή που αξίζει να ζήσουν τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1.
Εν ολίγοις, το όνειρο μιας λειτουργικής θεραπείας για τον διαβήτη τύπου 1, ένα αληθινό τεχνητό πάγκρεας, είναι πιο κοντά από ποτέ, αλλά εξακολουθεί να είναι ακόμη ένα όνειρο. Ωστόσο, με επαναλαμβανόμενες προόδους όπως αυτή, μπορεί να πραγματοποιηθεί πριν το καταλάβουμε.
Βιβλιογραφία
Bionic Pancreas Research Group. Multicenter, Randomized Trial of a Bionic Pancreas in Type 1 Diabetes. N Engl J Med 2022; 387:1161-1172.
Jennifer Sherr. Seeking Simpler Solutions with Diabetes Technology. N Engl J Med 2022; 387:1228-1229.
