Τα πρώιμα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η συνδυαστική θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες ή προηγμένα μικρά μόρια μπορεί να είναι ασφαλής και αποτελεσματική σε ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.
Έχουμε όλους αυτούς τους διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης αυτή τη στιγμή — σε νεότερη ανάπτυξη υπάρχουν μερικοί από τους από του στόματος αναστολείς και του p-19. Έχουμε όλους αυτούς τους διαφορετικούς στόχους: Γιατί να μην τους συνδυάσουμε;
Οι τρέχουσες θεραπείες για τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (IBD) έχουν πολλούς περιορισμούς. Περίπου το 66% των ασθενών βιώνουν πρωτοπαθλη ή δευτερογενή αποτυχία του αναστολέα παράγοντα νέκρωσης όγκου (TNF) μέσω της ανάπτυξης αντισωμάτων, με 13% έως 30% συχνότητα πρωτογενούς μη ανταπόκρισης στην κλινική πράξη.
Τα δεδομένα δείχνουν επίσης την ανάγκη για εντατικοποίηση της δόσης μετά από 12 εβδομάδες στο 23% έως 46% των ασθενών, διακοπή μεταξύ 5% έως 13% και υποτροπή μετά τη διακοπή στους 12 μήνες μεταξύ 28% των ασθενών με ελκώδη κολίτιδα.
Πρόσφατα υποτέθηκε ότι η διπλή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει.
Τα αποτελέσματα από μια συστηματική ανασκόπηση και μετανάλυση από τον Alayo και τους συνεργάτες έδειξαν ότι ορισμένοι συνδυασμοί προκάλεσαν κλινική ύφεση διατηρώντας παράλληλα χαμηλά ποσοστά ανεπιθύμητων ενεργειών: Vedolizumab (Entyvio, Takeda) συν ustekinumab (Stelara, Janssen) (47%), vedolizumab συν TNF (55 %), ουστεκινουμάμπη συν TNF (80%), τοφασιτινίμπη (Xeljanz, Pfizer) συν ουστεκινουμάμπη (40%), τοφασιτινίμπη συν βεδολιζουμάμπη (48%) και τοφασιτινίμπη συν TNF (56%). Τα ποσοστά ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν 12,3%, 9,6%, 0%, 0%, 1% και 0%, αντίστοιχα.
Επίσης η μελέτη VEGA, απέδωσε υψηλά ποσοστά κλινικής ανταπόκρισης και ύφεσης την εβδομάδα 12 μεταξύ ασθενών με ελκώδη κολίτιδα που έλαβαν συνδυασμό guselkumab (Tremfya, Janssen) και golimumab (Simponi, Janssen), αλλά και η μελέτη EXPLORER, κατέδειξε ποσοστά ενδοσκοπικής και κλινικής ύφεσης 34,5% και 54,5%, αντίστοιχα, στις 26 εβδομάδες μεταξύ ασθενών με νόσο του Crohn υψηλού κινδύνου που έλαβαν συνδυασμό βεδολιζουμάμπης, αδαλιμουμάμπης (Humira, AbbVie) και μεθοτρεξάτης.
Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα ιδέα και θα έχουμε περισσότερα δεδομένα στο μέλλον, ειδικά τώρα που έχουμε πολλές τέτοιες θεραπείες. Απομένει να φανεί αν θα είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό στην κλινική πράξη λόγω ασφαλιστικών εμποδίων, αλλά έχουμε πρώιμες αναφορές ότι αυτό θα μπορούσε να είναι αποτελεσματικό.
Βιβλιογραφία
Alayo QA, et al. Systematic Review With Meta-analysis: Safety and Effectiveness of Combining Biologics and Small Molecules in Inflammatory Bowel Disease. Crohn’s Colitis 360; 2022:doi:10.1093/crocol/otac002.
