Η ελαφριά έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με σημαντικές μειώσεις στον κίνδυνο μείζονος καρδιαγγειακού επεισοδίου, που προκαλείται από τη νευρική δραστηριότητα, αλλά θα πρέπει να τονισθεί ότι δεν υπάρχει ασφαλής ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ.
Σε σύγκριση με την ελάχιστη ή καθόλου πρόσληψη αλκοόλ, η κατανάλωση ενός έως 14 ποτών την εβδομάδα σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο για σοβαρά καρδιαγγειακά συμβάντα, πιθανόν λόγω της μείωσης της στρεσογόνου εγκεφαλικής δραστηριότητας που προκαλεί το αλκοόλ.
Αυτά διαπιστώθηκαν από μια ανάλυση δεδομένων βιοτραπεζών και απεικόνισης εγκεφάλου που περιελάμβανε περισσότερους από 50.000 συμμετέχοντες, όπου διατυπώθηκε επίσης ότι δεν υπάρχει «ασφαλής» ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ και ότι τυχόν κίνδυνοι υπερτερούν ενός πιθανού οφέλους για την καρδιά. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Journal of the American College of Cardiology, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην Επιστημονική Συνεδρία του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας του 2021.
Γνωρίζουμε ότι το αλκοόλ έχει συσχετιστεί με μείωση της καρδιαγγειακής νόσου, τουλάχιστον όσον αφορά την ελαφριά έως μέτρια κατανάλωση. Υπάρχει μέχρι τώρα ένα ερώτημα ως προς τον μηχανισμό και ως προς το εάν αυτές οι πιθανές επιδράσεις επιμένουν μετά την προσαρμογή για συγχυτικούς παράγοντες. Γνωρίζουμε επίσης ότι το αλκοόλ μειώνει έντονα το στρες. Το εύλογο ερώτημα είναι: Θα μπορούσε το αλκοόλ να επηρεάσει χρονίως τα συστήματα του στρες και αν ναι, θα μπορούσε αυτός να είναι ένας μηχανισμός με τον οποίο θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου;
Αξιολόγηση της πρόσληψης αλκοόλ, δεδομένα απεικόνισης εγκεφάλου
Για την ανάλυση της σχέσης μεταξύ κατανάλωσης αλκοόλ και σημαντικών καρδιαγγειακών συμβάντων, οι ερευνητές συμπεριέλαβαν 53.064 συμμετέχοντες από τη Mass General Brigham Biobank, που ιδρύθηκε το 2010, οι οποίοι ολοκλήρωσαν μια προαιρετική έρευνα υγείας με πληροφορίες για την κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια του έτους πριν από την εγγραφή. Η διάμεση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν τα 60 έτη και το 60% ήταν γυναίκες. Οι ερευνητές ταξινόμησαν την κατανάλωση αλκοόλ τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες ως
- μη/ελάχιστη, που ορίζεται ως λιγότερο από ένα ποτό την εβδομάδα.
- ελαφριά/μέτρια, ορίζεται ως ένα έως 14 ποτά την εβδομάδα.
- υψηλή, ορίζεται ως περισσότερα από 14 ποτά την εβδομάδα.
Για την ανάλυση της επίδρασης της νευροβιολογίας του στρες, οι ερευνητές συμπεριέλαβαν 713 συμμετέχοντες που υποβλήθηκαν σε απεικόνιση εγκεφάλου PET/CT με 18F-φθοροδεοξυγλυκόζη για να αξιολογήσουν την ισορροπία μεταξύ των σημάτων υπέρ του στρες και των ρυθμιστικών σημάτων.
Εντός της ομάδας των συμμετεχόντων, 23.920 ήταν ελάχιστοι πότες, 27.053 έπιναν ελαφρά/μέτρια αλκοόλ και 2.091 συμμετέχοντες έπιναν πολύ. Κατά τη διάμεση παρακολούθηση 3,4 ετών, 1.914 συμμετέχοντες παρουσίασαν ένα σημαντικό καρδιαγγειακό συμβάν.
Σε σύγκριση με την καθόλου ή λίγη πρόσληψη αλκοόλ (< 1 ποτό την εβδομάδα), η μέτρια πρόσληψη (1-14 ποτά την εβδομάδα) συσχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο για σοβαρά καρδιαγγειακά συμβάματα μετά από προσαρμογή για δημογραφικούς παράγοντες, παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου, συμπεριφορές υγείας, κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες και ψυχολογικούς παράγοντες (OR = 0,786, 95% CI, 0,717-0,862, P < 0,0001).
Στην ομάδα απεικόνισης, μετά την προσαρμογή για την ηλικία και το φύλο, η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ συσχετίστηκε με λιγότερη νευρική δραστηριότητα σχετιζόμενη με το στρες σε σύγκριση με λίγη/καμία ή μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ (τυποποιημένη βήτα, –0,192; 95% CI, –0,338 έως –0,046· P = 0,01).
Όταν οι ερευνητές διεξήγαγαν μια ανάλυση διαμεσολάβησης, έδειξαν ότι η νευρική δραστηριότητα που σχετίζεται με το στρες μεσολάβησε σημαντικά στην ευεργετική επίδραση του αλκοόλ στα κλινικά καρδιαγγειακά συμβάντα των συμμετεχόντων.
Ως επέκταση αυτού του ευρήματος, παρατηρήθηκε ότι το αλκοόλ συνδέεται με μεγαλύτερες επιδράσεις στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου μεταξύ των ατόμων με ιστορικό άγχους στο συνολικό πληθυσμό της μελέτης. Αυτά τα ευρήματα δίνουν πληροφορίες για τους μηχανισμούς με τους οποίους το αλκοόλ μπορεί να βελτιώσει τον κίνδυνο σοβαρών συμβάντων καρδιαγγειακής νόσου και υποδηλώνουν ότι οι παρεμβάσεις που στοχεύουν τα νευρωνικά δίκτυα που σχετίζονται με το άγχος μπορεί να βελτιώσουν τα αποτελέσματα της καρδιαγγειακής νόσου.
Πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις με το ποτό
Παρά τα ευρήματα ότι η ελαφριά έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να βελτιώσει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, αυτό το όφελος πρέπει να σταθμιστεί προσεκτικά έναντι των πιθανών δυσμενών επιπτώσεων σε άλλες καταστάσεις μη σχετιζόμενες με την καρδιά, όπως οι καρκίνοι, η εξάρτηση και η κατάχρηση αλκοόλ.
Σε σύγκριση με λίγη ή καθόλου πρόσληψη αλκοόλ, η ελαφριά έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ συσχετίστηκε με 23% αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, με HR 1,23 (95% CI, 1,14-1,33, P < 0,0001).
Στις ίδιες ποσότητες αλκοόλ που παρατηρήθηκε μείωση του σχετικού κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, παρατηρήθηκε αύξηση του καρκίνου. Ενώ προσδιορίστηκε ποιος μπορεί να είναι ένας σημαντικός μηχανισμός με τον οποίο το αλκοόλ θα μπορούσε να προσφέρει οφέλη στην υγεία του καρδιαγγειακού, η συνολική επίδραση του αλκοόλ στην υγεία δεν είναι θετική. Δεν υπάρχει ασφαλής ποσότητα αλκοόλ.
Υπάρχουν πολλές συμπεριφορές στον τρόπο ζωής που μπορούν να έχουν αντίκτυπο στην καρδιαγγειακή υγεία που είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το όφελος που παρατηρείται με την ελαφριά έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ. Αυτές περιλαμβάνουν προσεγγίσεις άσκησης, υγιεινού ύπνου και μείωσης του στρες.
Στο αλκοόλ «το μέτρο είναι το μυστικό»
Αρκετές μελέτες έχουν παρατηρήσει ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο για γνωστική έκπτωση και άνοια, καλύτερη γνωστική λειτουργία και μειωμένη ατροφία του εγκεφάλου, υποδηλώνοντας ότι το αλκοόλ μπορεί να διαδραματίσει προστατευτικό ρόλο στη λειτουργία του εγκεφάλου προάγοντας τη νευρική πλαστικότητα.
Αν και οι μηχανισμοί που διέπουν αυτά τα νευροπροστατευτικά αποτελέσματα δεν είναι πλήρως κατανοητοί, μπορεί να σχετίζονται με τις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες ορισμένων ενώσεων που βρίσκονται στα αλκοολούχα ποτά, ειδικά στο κρασί, όπως η ρεσβερατρόλη και τα φλαβονοειδή. Αυτές οι ενώσεις έχει αποδειχθεί, σε πειραματικά συστήματα, ότι προστατεύουν από το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή, που μπορεί να συμβάλλουν σε νευρωνική βλάβη και γνωστική έκπτωση. Ωστόσο, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι η υπερβολική ή ακανόνιστη (υπερβολική) κατανάλωση αλκοόλ έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία του εγκεφάλου και αυξάνει τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και άνοιας. Ως εκ τούτου, το μέτρο είναι απαραίτητο όταν συζητάμε για την κατανάλωση αλκοόλ και την υγεία.
Βιβλιογραφία
de Gaetano G, et al. Alcohol and Neural Network Activity: A New Link Between Alcohol in Moderation and Cardiovascular Health? Am Coll Cardiol. 2023;doi:10.1016/j.jacc.2023.04.018.
