Μετά τη συγκέντρωση δεδομένων σε ατομικό επίπεδο από 112 μελέτες , οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι περισσότερο από το 50% των περιπτώσεων καρδιαγγειακής νόσου μπορεί να αποδοθεί σε πέντε τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου – Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ,) συστολική αρτηριασκή πίεση (ΑΠ), non HDL, τρέχον κάπνισμα και σακχαρώδης διαβήτης.
Οι πέντε παράγοντες κινδύνου αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 50% των περιπτώσεων καρδιαγγειακής νόσου σε άνδρες και γυναίκες και η συστολική ΑΠ συνέβαλε τα μέγιστα στο αποδιδόμενο κλάσμα της καρδιαγγειακής νόσου, σύμφωνα με τη μελέτη της Global Cardiovascular Risk Consortium που παρουσιάστηκε στην Ευρωπαϊκή Εταιρεία Cardiology Congress και δημοσιεύτηκε στο The New England Journal of Medicine.
Περίπου το 20% των θανάτων και στα δύο φύλα αποδίδονταν στους πέντε παράγοντες κινδύνου.
Γνωρίζουμε ότι μόνο μερικοί τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με ένα ορισμένο ποσοστό καρδιαγγειακής νόσου. Αλλά αυτή η αναλογία ποικίλλει ανάλογα με τους πληθυσμούς που μελετήθηκαν και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται. Οι παράγοντες κινδύνου σχετίζονται διαφορετικά με καρδιαγγειακά και μη καρδιαγγειακά αποτελέσματα. Το μεγάλο ερώτημα είναι ποιο είναι το ποσοστό της καρδιαγγειακής νόσου και της θνησιμότητας από κάθε αιτία που αποδίδεται στους πέντε κλασικούς παράγοντες κινδύνου;
Ο Magnussen και οι συνεργάτες του συγκέντρωσαν δεδομένα σε ατομικό επίπεδο από 112 μελέτες 1.518.028 ατόμων (διάμεση ηλικία 54,4 έτη, 54,1% γυναίκες) από 34 χώρες σε οκτώ γεωγραφικές περιοχές — Ασία, Αυστραλία, Ανατολική Ευρώπη και Ρωσία, Λατινική Αμερική, Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή, Βόρεια Αμερική, Υποσαχάρια Αφρική και Δυτική Ευρώπη.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι νοσήματα CVD συνέβησαν σε 80.596 συμμετέχοντες κατά τη διάρκεια μιας μέσης παρακολούθησης 7,3 ετών και ο θάνατος από οποιαδήποτε αιτία σημειώθηκε σε 177.369 συμμετέχοντες κατά τη διάρκεια μιας μέσης παρακολούθησης 8,7 ετών.
Ανά περιοχή, το υψηλότερο ποσοστό επεισοδίων καρδιαγγειακής νόσο ήταν στη Βόρεια Αμερική και το υψηλότερο ποσοστό συμβάντων θανάτου ήταν στην υποσαχάρια Αφρική, ενώ τα ποσοστά συμβάντων και για τα δύο ήταν υψηλότερα στους άνδρες παρά στις γυναίκες σε κάθε περιοχή.
Για τους πέντε παράγοντες κινδύνου, το συνολικό κλάσμα που αποδίδεται στον παγκόσμιο πληθυσμό για τη 10ετή επίπτωση της καρδιαγγειακής νόσου ήταν 57,2% (95% CI, 52,4-62,1) στις γυναίκες και 52,6% (95% CI, 49-56,1) στους άνδρες. Αυτά τα αποτελέσματα ποικίλλουν ανά περιοχή, με τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή να παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό και τη Βόρεια Αμερική το χαμηλότερο.
Το συνολικό κλάσμα των πέντε παραγόντων κινδύνου για 10ετή θνησιμότητα που αποδίδεται στον παγκόσμιο πληθυσμό ήταν 22,2% στις γυναίκες (95% CI, 16,8-27,5) και 19,1% στους άνδρες (95% CI, 14,6-23,6). Αυτά διέφεραν επίσης ανά περιοχή, με το υψηλότερο ποσοστό να εμφανίζεται στην Ασία και το χαμηλότερο στη Δυτική Ευρώπη και την Αυστραλία.
Ο ΔΜΣ είχε μια συσχέτιση σε σχήμα J με την καρδιαγγειακή νόσο και η συστολική ΑΠ και η μη HDL είχαν γραμμικές συσχετίσεις με αυτή. Όσον αφορά τη θνησιμότητα, ο ΔΜΣ είχε συσχέτιση σχήματος U, η συστολική ΑΠ είχε συσχέτιση σχήματος J και η μη HDL είχε συσχέτιση σε σχήμα ανεστραμμένου J.
Η ισχύς των συσχετίσεων για τους παράγοντες κινδύνου μειώθηκε με την ηλικία, εκτός από τον ΔΜΣ, του οποίου η σχέση με τα αποτελέσματα παρέμεινε σταθερή κατά τη διάρκεια της ζωής. Αυτό το εύρημα απαιτεί την έναρξη της προληπτικής δράσης νωρίς στη ζωή.
Η συστολική ΑΠ συνέβαλε τα μέγιστα στο κλάσμα της καρδιαγγειακής νόσου που αποδίδεται στον πληθυσμό και ως εκ τούτου προσφέρει τις μεγαλύτερες δυνατότητες για την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου, ακολουθούμενη από τη non HDL και τον διαβήτη. Αυτό επιβεβαιώνει αυτό που γνωρίζουμε, ότι δηλ. ο σημαντικότερος παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου είναι η υπέρταση.
Περισσότερο από το 50% των συμβάντων καρδιαγγειακής νόσου εξηγούνται από τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου. Αυτό το αποτέλεσμα θα πρέπει να παρακινήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να προσαρμόσουν την προληπτική δράση σε όλο τον κόσμο. Αλλά ταυτόχρονα, ένα μεγάλο ποσοστό του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου παραμένει ανεξήγητο, επομένως απαιτούνται ευκαιρίες χρηματοδότησης και έρευνας για την περαιτέρω ανάλυση του υπολειπόμενου κινδύνου που δεν εξηγείται από τους πέντε κλασικούς παράγοντες κινδύνου.
Βιβλιογραφία
Global Cardiovascular Risk Consortium. Global Effect of Modifiable Risk Factors on Cardiovascular Disease and Mortality. N Engl J Med. 2023;doi:10.1056/NEJMoa2206916.
