Η μαγνητική τομογραφία είναι πιο ευαίσθητη από την ακτινογραφία για την ανίχνευση αυτών των καταγμάτων και η αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου μπορεί να βοηθήσει στην αποτροπή τους.
Τα κατάγματα ανεπάρκειας είναι ένας τύπος κατάγματος λόγω πίεσης, που είναι αποτέλεσμα φυσιολογικής καταπόνησης σε μη φυσιολογικά οστά. Δεν πρέπει να συγχέονται μετα κατάγματα κόπωσης που οφείλονται σε μη φυσιολογικές καταπονήσεις σε φυσιολογικό οστό ή με παθολογικά κατάγματα, τα οποία είναι αποτέλεσμα πάσχονοτος, εξασθενημένου οστού λόγω εστιακής παθολογίας όπως όγκοι (κακοήθεις και καλοήθεις).
Τα κατάγματα ανεπάρκειας μπορεί να εμφανιστούν σε όλο τον σκελετό, αλλά είναι πιο συχνά στην κνήμη, στην κεφαλή και τον αυχένα του μηριαίου, το ιερό οστό, τη λεκάνη και τον άκρο πόδα. Συσχετίζονται συχνότερα με οστεοπενικό ή οστεοπορωτικό οστό. Τα κατάγματα ανεπάρκειας της σπονδυλικής στήλης είναι συχνά σημάδι ευθραυστότητας (fraity). Υπάρχει μια αναφερόμενη αύξηση κατά 23-34% στη θνησιμότητα σε διάστημα οκτώ ετών.
Οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ) και άλλες χρόνιες φλεγμονώδεις ρευματικές παθήσεις έχουν συχνά πόνο στα κάτω άκρα. Τα κατάγματα ανεπάρκειας (λόγω φυσιολογικών πιέσεων σε μη φυσιολογικά οστά) είναι μια πιθανώς αποτρέψιμη αιτία πόνου στα πόδια σε αυτούς τους ασθενείς, οι οποίοι συχνά έχουν συμπαρομαρτούσα οστεοπόρωση λόγω εμμηνόπαυσης, χρήσης γλυκοκορτικοειδών και μειωμένης κινητικότητας. Ο επιπολασμός και η καλύτερη διαγνωστική προσέγγιση των καταγμάτων ανεπάρκειας σε αυτόν τον πληθυσμό είναι αβέβαιες.
Σε μια αναδρομική μελέτη, ερευνητές σε ένα τριτοβάθμιο ρευματολογικό κέντρο ανέλυσαν 1.750 μαγνητικές τομογραφίες του ποδιού ή του αστραγάλου από ασθενείς με πόνο στο πόδι αλλά χωρίς ιστορικό τραύματος. Το 65% είχε φλεγμονώδη ρευματική νόσο και οι υπόλοιποι είχαν μηχανικές ή εκφυλιστικές καταστάσεις ή ινομυαλγία. Σημειώθηκαν τα ακόλουθα αποτελέσματα:
Κατάγματα ανεπάρκειας ήταν παρόντα στο 9% των ασθενών με και στο 4% των ασθενών χωρίς φλεγμονώδη ρευματική νόσο.
Το 44% των ασθενών με κατάγματα ανεπάρκειας είχαν πολλαπλά κατάγματα.
Το 74% των ασθενών με κατάγματα ανεπάρκειας έκαναν ακτινογραφία πριν την μαγνητική τομογραφία, αλλά η ακτινογραφία ανίχνευσε μόνο το 25% των καταγμάτων.
Οι πιο συχνοί αράγοντες κινδύνου σε ασθενείς με κατάγματα ανεπάρκειας (σε σύγκριση με αυτούς χωρίς τέτοια κατάγματα) ήταν η οστεοπόρωση (43% έναντι 16%), το κάπνισμα (37% έναντι 23%) και το προηγούμενο κάταγμα (35% έναντι 9%).
Αυτή η μελέτη, που διεξήχθη σε τριτοβάθμιο κέντρο, ενδέχεται να μην μπορεί να γενικευτεί πλήρως σε ασθενείς με ηπιότερη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ωστόσο, υποδηλώνει ότι τα κατάγματα ανεπάρκειας είναι μια συνήθης (και συχνά παραβλεπόμενη) αιτία πόνου στα πόδια σε αυτούς τους ασθενείς, ότι η μαγνητική τομογραφία είναι η προτιμώμενη εξέταση για τον αποκλεισμό ενός κατάγματος και ότι η ανίχνευση και η διαχείριση της οστεοπόρωσης και άλλων παραγόντων κινδύνου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατάγματος.
Βιβλιογραφία
Buehring B et al. High prevalence of foot insufficiency fractures in patients with inflammatory rheumatic musculoskeletal diseases. J Rheumatol 2023 Aug; 50:1071.
