Οι ουρολογικές ιατρικές εταιρείες συνιστούν τον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον κακρίνο του προστάτη, αλλά ορισμένες από τις λεπτομέρειες μπορεί να εκπλήξουν τους γιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Ιστορικό
Η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία (AUA) και η Εταιρεία Ουρολογικής Ογκολογίας (SUO) έχουν εκδώσει μια νέα κατευθυντήρια οδηγία για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη: Το Μέρος 1 αφορά τον προσυμπτωματικό έλεγχο και το μέρος 2 εξετάζει ζητήματα που σχετίζονται με τη βιοψία. Πολλές από τις 35 συστάσεις αφορούν κυρίως τους ουρολόγους. Εδώ όμως, επισημαίνουμε συστάσεις που ενδιαφέρουν τους κλινικούς ιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Βασικά σημεία
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του προστάτη είναι μια απόφαση ευαίσθητη στις προτιμήσειςτου ασθενούς, με έμφαση στην κοινή λήψη αποφάσεων με τον γιατρό.
Για ασθενείς μέσου κινδύνου που επιλέγουν να υποβληθούν σε προσυμπτωματικό έλεγχο, η εξέταση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) θα πρέπει να προσφέρεται κάθε 2 έως 4 χρόνια για μεσήλικες άνδρες (εύρος ηλικίας 50-69 έτη). Για ασθενείς υψηλού κινδύνου (π.χ. μαύρη φυλή, ισχυρό οικογενειακό ιστορικό, μεταλλάξεις BRCA), ο έλεγχος πρέπει να ξεκινά νωρίτερα.
Δεν υπάρχει σταθερό όριο που να καθορίζει τα αυξημένα επίπεδα PSA. Ωστόσο, επισημαίνεται ένα όριο 3,0 έως 3,5 ng/mL για τους άνδρες στα 50 τους και υψηλότερα όρια στους ηλικιωμένους.
Ένα πρόσφατα αυξημένο επίπεδο PSA θα πρέπει πάντα να επαναλαμβάνεται πριν από την έναρξη περαιτέρω αξιολόγησης.
Τα διαστήματα διαλογής μπορούν να εξατομικεύονται, ανάλογα με τα προηγούμενα επίπεδα PSA (π.χ. παρατεταμένα όταν τα επίπεδα είναι <1,0 ng/mL).
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος θα πρέπει να διακόπτεται σε ασθενείς που αναπτύσσουν καταστάσεις που περιορίζουν το προσδόκιμο ζωής.
Για να αυξηθεί η ευαισθησία και η ειδικότητα της βιοψίας, οι συγγραφείς προτιμούν την πολυπαραμετρική μαγνητική απεικόνιση του προσστάτη πριν από την αρχική βιοψία, αλλά αυτή η προσέγγιση δεν μπορεί ακόμη να θεωρηθεί τυπική πρακτική.
Οι επικουρικοί βιοδείκτες ούρων και ορού (που αναφέρονται στην κατευθυντήρια οδηγία) μπορούν να βοηθήσουν στη διαστρωμάτωση ανδρών με ήπια αυξημένο PSA και μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιλεκτικά σε ασθενείς με οριακές ενδείξεις για βιοψία.
Πολλοί ασθενείς υποβάλλονται σε έλεγχο PSA ετησίως — και για πολλά χρόνια μετά την ηλικία των 69 ετών. Έτσι, ορισμένοι κλινικοί ιατροί πρωτοβάθμιας περίθαλψης μπορεί να εκπλαγούν από τις συστάσεις της AUA για διαστήματα διαλογής έως και 4 ετών και για διακοπή του προσυμπτωματικού ελέγχου στην ηλικία των 70 ετών στους περισσότερους ασθενείς. Αυτές οι συστάσεις βασίζονται κυρίως σε αποτελέσματα από δύο ευρωπαϊκές μελέτες προσυμπτωματικού ελέγχου και τη μελέτη του Γκέτεμποργκ.
Πραγματικά, η κοινή λήψη αποφάσεων για ένα τόσο περίπλοκο θέμα δεν είναι εύκολη υπόθεση σε πολυάσχολες μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας. Ωστόσο, εάν ο ιατρός συζητά τακτικά τον προσυμπτωματικό έλεγχο του PSA με τους ασθενείς, το μέρος 1 αυτής της κατευθυντήριας οδηγίας (το τμήμα που αφορά τον προσυμπτωματικό έλεγχο) θα του είναι αρκετά χρήσιμο.
Βιβλιογραφία
Wei JT et al. Early detection of prostate cancer: AUA/SUO guideline part I: Prostate cancer screening. J Urol 2023 Jul; 210:46.
Wei JT et al. Early detection of prostate cancer: AUA/SUO guideline part II: Considerations for a prostate biopsy. J Urol 2023 Jul; 210:54.
Schröder FH et al. Screening and prostate cancer mortality: Results of the European Randomised Study of Screening for Prostate Cancer (ERSPC) at 13 years of follow-up. Lancet 2014 Aug 7.
Thompson IM and Tangen CM. Prostate cancer screening comes of age. Lancet 2014 Aug 7.
Hugosson J et al. Mortality results from the Göteborg randomised population-based prostate-cancer screening trial. Lancet Oncol 2010 Aug; 11:725.
