Η μετάβαση σε μια δίαιτα χαμηλή σε νάτριο προσέφερε οφέλη για την αρτηριακή πίεση παρόμοια με αυτά της υδροχλωροθειαζίδης, ενός συνηθισμένου αντιυπερτασικού φαρμάκου πρώτης γραμμής.
Τα αποτελέσματα της μελέτης CARDIA-SSBP παρουσιάστηκαν στις επιστημονικές συνεδρίες της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας και δημοσιεύθηκαν ταυτόχρονα στο JAMA.
Το διαιτητικό νάτριο συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης και κατά μέσο όρο στις Ηνωμένες Πολιτείες, η μέση κατανάλωση νατρίου είναι περίπου 3.500 mg την ημέρα, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη από τη συνιστώμενη λήψη των 1.500 mg έως 2.300 mg την ημέρα. Οι επιπτώσεις στον πληθυσμό της περίσσειας διατροφικού νατρίου είναι μεγάλες. Υπολογίζεται ότι συμβάλλει σε 1,9 εκατομμύρια θανάτους ετησίως παγκοσμίως, με βάση τα δεδομένα του 2019. Υπολογίζεται ότι η μείωση από τα σημερινά 3.500 mg ημερησίως στα συνιστώμενα 2.300 mg την ημέρα θα μείωνε τους θανάτους στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο κατά 44.000 έως 92.000 και θα εξοικονομούσε κάπου μεταξύ 12 και 20 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Για να αξιολογήσουν εάν μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο θα μπορούσε να μειώσει την ΑΠ σε ασθενείς που έπαιρναν ήδη αντιυπερτασικά αρκετοί εκ των οποίων είχαν και διαβήτη, ο Gupta και οι συνεργάτες του ανέθεσαν τυχαία σε 213 συμμετέχοντες (διάμεση ηλικία 61 έτη, 65% γυναίκες, 64% μαύρες, 21% με διαβήτη) σε μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο με πρόσθετα 2.200 mg νατρίου την ημέρα ή μια δίαιτα χαμηλή σε νάτριο με 500 mg νατρίου την ημέρα. Μετά από μια περίοδο αναμονής 7 ημερών μετά την τυχαιοποίηση, κάθε συμμετέχων ακολούθησε τη μία δίαιτα για 7 ημέρες και στη συνέχεια πέρασε στην άλλη για 7 ημέρες.
Κατά την έναρξη, το 25% της κοόρτης είχε φυσιολογική ΑΠ. Το 20% είχε ρυθμισμένη υπέρταση. Το 25% είχε υπέρταση χωρίς θεραπεία και το 31% είχε ανεξέλεγκτη υπέρταση.
Τα κύρια καταληκτικά σημεία ήταν η αλλαγή στην 24ωρη καταγραφή της ΑΠ, η αλλαγή στο νάτριο των ούρων και η αναλογία με την αλατοευαίσθητη ΑΠ.
Οι βασικές δίαιτες των ασθενών ήταν ήδη πλούσιες σε νάτριο, στα 4.450 mg την ημέρα, και η διάμεση συστολική ΑΠ ήταν 125 mm Hg.
Οι συμμετέχοντες που στράφηκαν σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο είχαν αύξηση της μέσης ημερήσιας πρόσληψης νατρίου σε περίπου 5.000 mg την ημέρα και παρουσίασαν μια μικρή αύξηση στη μέση συστολική ΑΠ από 125 mm Hg σε 126 mm Hg (P = 0,14).
Το μέσο ημερήσιο νάτριο μετά τη μετάβαση σε δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο ήταν 1.270 mg την ημέρα και η συστολική ΑΠ μειώθηκε στα 119 mm Hg (P < 0,0001).
Στο τέλος της πρώτης εβδομάδας δίαιτας, η ομάδα με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο είχε μείωση της συστολικής ΑΠ κατά -8 mm Hg σε σύγκριση με την ομάδα με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο (95% CI, -4 έως -11, P < 0,0001). Τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια στο τέλος της δεύτερης εβδομάδας δίαιτας (–7 mm Hg, 95% CI, –3 έως –11, P < 0,0001).
Η επίδραση της δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο στη συστολική ΑΠ ήταν συνεπής σε όλες τις υποομάδες, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας, του φύλου, της φυλής, της αρχικής κατάστασης υπέρτασης και της αρχικής κατάστασης του διαβήτη.
Δεν διαπιστώθηκε σημαντική διαφορά στη μείωση της συστολικής ΑΠ που οφείλεται στη δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο μεταξύ των ατόμων που έπαιρναν αντιυπερτασικά φάρμακα και εκείνων που δεν έπαιρναν.
Επιπλέον, περίπου το 75% των συμμετεχόντων που στράφηκαν σε δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο είχαν σημαντική μείωση της συστολικής ΑΠ (διάμεση -7 mm Hg), μια μείωση παρόμοια με αυτή που προσφέρει η υδροχλωροθειαζίδη.
Η συνήθης διατροφή για τα περισσότερα άτομα ήταν ήδη πολύ πλούσια σε νάτριο. Η μείωση της αρτηριακής πίεσης που προέκυψε από τη διατροφική μείωση του νατρίου ήταν ανεξάρτητη από την ύπαρξη υπέρτασης. Η χρήση αντιυπερτασικών φαρμάκων ήταν σταθερή σε όλες τις υποομάδες και δεν οδήγησε σε αυξημένες ανεπιθύμητες ενέργειες. Η κλινικά σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης μέσω της μείωσης του διατροφικού νατρίου επιτεύχθηκε με ασφάλεια και γρήγορα σε μία εβδομάδα, στη συντριπτική πλειοψηφία των μεσήλικων ηλικιωμένων με αποτέλεσμα συγκρίσιμο με τα αντιυπερτασικά φάρμακα που συνήθως χρησιμοποιούνται.
Βιβλιογραφία
Gupta DK et al. Effect of dietary sodium on blood pressure: A crossover trial. JAMA 2023 Nov 11
