Η αυξημένη κατανάλωση τροφίμων και ποτών με πρόσθετα σάκχαρα, όπως σιρόπια και θερμιδικές γλυκαντικές ουσίες, συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο European Journal of Preventive Cardiology.
Οι Αμερικανοί συνήθως καταναλώνουν πάνω από το 25% της συνολικής ενέργειας με σνακ και ποτά με ζάχαρη, σύμφωνα με τις Εθνικές Έρευνες Εξέτασης Υγείας και Διατροφής 2015-2016. Επιπλέον, η πρόσληψη ροφημάτων με ζάχαρη και ζαχαρούχου καφέ και τσαγιού συμβάλλουν περίπου στο 35% της συνολικής πρόσθετης ζάχαρης που καταναλώνουν οι ενήλικες, με την υπόλοιπη πρόσληψη πρόσθετης ζάχαρης από πηγές τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων γλυκών προϊόντων αρτοποιίας, παρασκευασμένα δημητριακά πρωινού, επεξεργασμένα επιδόρπια δημητριακών, ψωμί, ψωμάκια, τορτίγιες και καραμέλες και προϊόντα ζάχαρης. Ο στόχος αυτής της μελέτης ήταν να διερευνήσει τις συσχετίσεις της πρόσληψης προστιθέμενης ζάχαρης και πρόσληψης τροφών και ποτών πλούσιων σε υδατάνθρακες μάτον κίνδυνο ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου σε ενήλικες που εντάχθηκαν στη μελέτη Coronary Artery Risk Development in Young (CARDIA).
Τα τρόφιμα και τα ποτά που είναι πλούσια σε ζάχαρη περιέχουν σάκχαρα, σιρόπια και γλυκαντικές ουσίες που προστίθενται σε αυτά κατά την παραγωγή ή την προετοιμασία, σύμφωνα με τη μελέτη.
Στοιχεία από τη μελέτη CARDIA
Για να κατανοήσουν καλύτερα τη σχέση μεταξύ της πρόσληψης πρόσθετης ζάχαρης και του κινδύνου για μεταβολικό σύνδρομο, ο Goins και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν δεδομένα από 3.154 μαύρους και λευκούς ενήλικες ηλικίας 18 έως 30 ετών με δεδομένα υγείας και διατροφής που συλλέχθηκαν κατά τη μελέτη CARDIA. Τα δεδομένα σχετικά με τα συστατικά του μεταβολικού συνδρόμου συγκεντρώθηκαν σε τρία διαφορετικά χρονικά σημεία σε διάστημα 20 ετών.
Οι συμμετέχοντες ανέφεραν τα τρόφιμα και ποτά που καταναλώθηκαν τον περασμένο μήνα, συμπεριλαμβανομένης της επωνυμίας, της ποσότητας και της συχνότητας κατανάλωσης.
Το μεταβολικό σύνδρομο ορίστηκε ως η παρουσία τουλάχιστον τριών από τους ακόλουθους παράγοντες κινδύνου:
- γλυκόζη πλάσματος νηστείας τουλάχιστον 100 mg/dL ή λήψη θεραπείας για αυξημένη γλυκόζη ή διαβήτη
- επίπεδο HDL (< 40 mg/dL για τους άνδρες, < 50 mg/dL για τις γυναίκες)
- τριγλυκερίδια νηστείας τουλάχιστον 150 mg/dL ή λήψη θεραπείας για αυξημένα τριγλυκερίδια
- περιφέρεια μέσης μεγαλύτερη από 102 cm για τους άνδρες ή περισσότερο από 88 cm για τις γυναίκες
- συστολική ΑΠ τουλάχιστον 130 mm Hg ή διαστολική ΑΠ τουλάχιστον 85 mm Hg ή λήψη θεραπείας για υπέρταση
Προστιθέμενα σάκχαρα και μεταβολικός κίνδυνος
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε πέντε ομαδες ημερήσιας πρόσληψης ζάχαρης και ροφημάτων με ζάχαρη. Το χαμηλότερο πεμπτημόριο πρόσληψης προστιθέμενης ζάχαρης ήταν περίπου 30,5 g την ημέρα σε σύγκριση με 167,6 g την ημέρα στο υψηλότερο πεμπτημόριο. Το χαμηλότερο πεμπτημόριο πρόσληψης αναψυκτικών με ζάχαρη ήταν περίπου 0,07 μερίδες την ημέρα σε σύγκριση με 3,49 μερίδες την ημέρα στο υψηλότερο πεμπτημόριο.
Σε σύγκριση με το χαμηλότερο πεμπτημόριο, τα άτομα στο υψηλότερο πεμπτημόριο ημερήσιας πρόσληψης πρόσθετης ζάχαρης είχαν περίπου 51% μεγαλύτερο κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο (HR = 1,51, 95% CI, 1,2-1,91, P για τάση = 0,003).
Τα άτομα με την υψηλότερη ημερήσια πρόσληψη ζάχαρης είχαν χαμηλότερη πρόσληψη προϊόντων ολικής αλέσεως, φρούτων και χυμών φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, ξηρών καρπών, πουλερικών, ψαριών και θαλασσινών και υψηλότερη πρόσληψη κόκκινου/επεξεργασμένου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων.
Σε σύγκριση με το χαμηλότερο πεμπτημόριο, τα άτομα στο υψηλότερο πεμπτημόριο ημερήσιας πρόσληψης αναψυκτικών με ζάχαρη είχαν περίπου 38% μεγαλύτερο κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο (HR = 1,38, 95% CI, 1,09-1,75, P για τάση = 0,02).
Οι διατροφικές συνήθειες ήταν παρόμοιες μεταξύ των ατόμων στο υψηλότερο πεμπτημόριο πρόσληψης ροφημάτων με ζάχαρη σε σύγκριση με την ημερήσια πρόσληψη πρόσθετης ζάχαρης.
Σε μια ανάλυση που συνδύαζε την προσθήκη ζάχαρης τόσο από τρόφιμα όσο και από ποτά, η υψηλή πρόσληψη συσχετίστηκε με περισσότερο από 50% αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο (14,4 μερίδες την ημέρα έναντι 2,9 μερίδες την ημέρα, HR = 1,51, 95% CI, 1,16- 1,97, P για τάση = ,001).
Επιπλέον, αυξημένος κίνδυνος μεταβολικού συνδρόμου παρατηρήθηκε σε μόλις 4,6 μερίδες την ημέρα πρόσθετης ζάχαρης από τρόφιμα και ποτά (4,6 ανά ημέρα έναντι 2,9 ανά ημέρα, HR = 1,24, 95% CI, 1,01-1,53, P για τάση = .001)
Επιπλέον, η χαμηλή HDL, η αυξημένη ΑΠ, ο αυξημένος επιπολασμός υπεργλυκαιμίας ή διαβήτη και τα αυξημένα τριγλυκερίδια συσχετίστηκαν με αυξημένη καθημερινή κατανάλωση πρόσθετων τροφίμων και ποτών πλούσιων σε ζάχαρη.
Η αυξημένη κατανάλωση αυτών των τροφίμων και ποτών πλούσιων σε ζάχαρη μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερο κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο και τα συστατικά του λόγω της γενικής κακής ποιότητας διατροφής, σε αντίθεση με τα πρότυπα υγιεινής διατροφής, συμπεριλαμβανομένης της μεσογειακής, της DASH (Διατροφικές προσεγγίσεις για τη διακοπή της υπέρτασης), της Μεσογειακής-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay (MIND)] ή άλλου μοτίβου διατροφής με βάση τα φυτά, που προστατεύει την καρδιομεταβολική υγεία. Αυτός ο τύπος διατροφής χαμηλής ποιότητας χαρακτηρίζει ένα πρότυπο «δυτικής διατροφής» και είναι γνωστό ότι προάγει τη δυσβίωση του εντέρου, μια κατάσταση που διαταράσσει την εντερική ομοιόσταση με αποτέλεσμα μεταβολικές διαταραχές, παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία, φλεγμονή και αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί στη μελέτη αυτή, βρέθηκε ότι η υψηλότερη πρόσληψη πρόσθετων υδατανθράκων πλούσιων σε ζάχαρη που αποτελούνταν από υδατάνθρακες πτωχούς σε φυτικές ίνες (υψηλή αναλογία υδατανθράκων προς φυτικές ίνες) συσχετίστηκε σημαντικά με το μεταβολικό σύνδρομο ακόμη και μετά την προσαρμογή του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ).
Βιβλιογραφία
Goins RK, et al. Consumption of foods and beverages rich in added sugar associated with incident metabolic syndrome: the Coronary Artery Risk Development in Young Adults (CARDIA) study. Eur J Prev Cardiol. 2024;doi:10.1093/eurjpc/zwad409/7505518.
